ارزهای دیجیتال یا کریپتوکارنسی‌ها هم اکنون به یکی از پر بحث‌ترین موضوعات در محافل تکنولوژی و یا بازارها بدل شده است اما به واقع این ارزهای دیجیتال چه هستند و چه کاربردهایی دارند؟ در این مقاله می‌خواهیم به تعریف و دسته‌بندی انواع ارزهای دیجیتال از لحاظ کاربرد و موارد استفاده آنها بپردازیم بدیهی است از جنبه‌های دیگری مانند عملکرد شبکه‌ها و یا الگوریتم‌های اثبات و یا نحوه اجرای کدها نیز می‌توان آنها را بررسی و تقسیم‌بندی نمود ولی تقسیم‌بندی از لحاظ کاربرد عمومی‌ترین نوع تقسیم‌بندی می‌باشد.

ارزهای دیجیتال در حقیقت کدهایی هستند که بر بستر تکنولوژی بلاکچین و به صورت غیرمتمرکز قرار دارند و هدف ایجاد آنها انجام تبادلات با ایمنی بالا در مقابل حملات هکری و همچنین غیر متمرکز بودن است غیر متمرکز بودن به این معنا است که هیچ فرد سازمان و گروهی بر روی آن تاثیر ندارند و این کدها طبق آنچه که توسعه‌دهنده‌ها تعریف کرده‌اند عمل می‌نمایند و مبادلات و وظایف خود را بدون دخل و تصور انجام می‌دهند .جالب است که بدانید حتی توسعه‌دهندگان این ارزها و یا پلتفرم‌ها نیز پس از راه‌اندازی نمی‌توانند در اجرای این کدها دخالت داشته باشند .

قبل از شروع بهتر است با دو اصطلاح دیگر آشنا شویم .ارزهای دیجیتال یا کوین هستند یا توکن .کوین‌ها آن دسته از ارزهای دیجیتالی می‌باشند که شبکه مخصوص خود را دارند و توکن ها قراردادهای هوشمندی هستند که بر بستر شبکه‌های بلاکچینی دیگر اجرا و توسعه می‌یابند البته در بسیاری از موارد حتی از سوی متخصصان این حوزه نیز این دو به جای هم استفاده می‌شوند .

payment cryptocurrency (ارزهای دیجیتال برای پرداخت)

این دسته از انواع ارزهای دیجیتال جهت انجام تراکنش‌های مالی استفاده می‌شوند و جایگزینی برای ارزهای سنتی و فیات هستند و به دلیل امنیت بالا سرعت انجام تراکنش و یا غیرمتمرکز بودن مورد استقبال قرار گرفته‌اند از معروف‌ترین و محبوب‌ترین این ارزها می‌توان به بیت کوین اشاره نمود .نمونه‌های دیگر آن نیز لایت کوین و ریپل می‌باشد .

ارزهای دیجیتال سه مشخصه دارند 1- امنیت 2- غیرمتمرکز بودن 3- سرعت انجام تراکنش  ولی هر سه این موارد به‌طور ایده‌آل در یک ارز نمی‌تواند وجود داشته باشد یعنی با بالا رفتن یکی دو بعد دیگر تضعیف می‌شود لذا ارزهای مختلف جهت بهینه کردن این سه مورد بوجود می‌آیند و کاربران بر حسب نیاز خود که به کدام یک از 3 مورد ذکر شده برایشان اهمیت دارد از آنها استفاده می‌کنند .به عنوان مثال بیتکوین از لایت کوین امنیت بالاتری دارد ولی سرعت آن پایین‌تر است و یا ریپل از همه سرعت بالاتری دارد ولی غیرمتمرکز بودن آن کم است پس اگر کسی سرعت و هزینه تراکنش برایش اهمیت دارد از گزینه ریپل استفاده خواهد کرد و اگر امنیت مهم است از بیت‌کوین .

یکی از زیر شاخه‌های ارزهای پرداختی کوین های غیرقابل رهگیری یا privacy coins ها هستند این دسته از ارزهای دیجیتال به نحوی تراکنش‌ها را انجام می‌دهند که مبدا و مقصد تراکنش از سوی الباقی افراد شبکه قابل رهگیری نمی‌باشد و تنها تاییدکنندگان شبکه ( validators ) قادر به رصد می‌باشند.

Stable coin (استیبل کوین ها)

برای مبادله هر کالایی نیاز به یک پول یا واحد واسطه می‌باشد .در ارزهای دیجیتال نیز استیبل کوین ها این نقش را ایفا کرده و معیار ارزشگذاری ارزهای دیگر می‌باشند .همانطور که از اسم آنها پیدا است ارزش استیبل کوین ها ثابت بوده و اغلب برابر یک دلار هستند .افرادی که مطالعات اقتصادی دارند می‌دانند که تمامی پول‌های رایج دارای پشتوانه جهت صدور و انتشار می‌باشند. در خصوص استیبل کوین ها نیز این مورد صدق می‌کند ولی بر اساس نوع پشتوانه متفاوت هستند برخی مانند تتر پشتوانه دلار دارند و برخی مانند pax  پشتوانه طلا .دسته‌ای دیگر نیز استیبل کوین های الگوریتمی هستند که پشتوانه فیات یا فیزیکی ندارند بلکه طبق یک الگوریتم تعریف شده و بر اساس وثیقه‌گذاری ارزهای دیجیتال در استخرهای نقدینگی توسط کاربران حوزه defi میزان تورم آنها کنترل و قیمت آنها ثابت باقی می‌مانند. این دسته از استیبل کوین ها هنوز در ابتدای راه توسعه خود هستند و ایراداتی دارند که بعضا باعث نابودی آنها شده است به عنوان مثال استیبل کوین الگوریتمی luna  که هنگامی‌که از تراز خارج شد (قیمت آن کمتر از یک دلار شد) کل شبکه luna  و ارزهای دیجیتال را تحت تاثیر خود قرار داد و باعث سقوط سنگین بازار در سال 2022 گردید .

utility cryptocurrency  (ارزهای دیجیتال کاربردی)

این دسته از ارزهای دیجیتال معمولا قراردادهای هوشمندی هستند که بر بستر شبکه بلاکچین ایجاد می‌شوند و یک وظیفه‌ای را انجام می‌دهند به عنوان مثال ارز fil سیستمی است که شما می‌توانید اطلاعات خود شامل عکس فیلم و یا متون را در شبکه بلاکچین ذخیره کنید و از مزیت‌های امنیت و غیر متمرکز بودن این ساختار استفاده کنید .

برخی از ارزهای دیجیتال نیز در بازی‌های مربوط به این حوزه استفاده شده و از آنها به عنوان پاداش به بازیکنان و یا جهت خرید ملزومات درون بازی استفاده می‌گردند .از این دسته می‌توان به ارزهای mbox و hero  اشاره کرد.

ecosystem (اکوسیستم ها)

این دسته از انواع ارزهای دیجیتال در اصل یک شبکه بلاکچین می‌باشند که قابلیت اجرای قراردادهای هوشمند و یا توسعه ارزهای دیجیتال دیگر را بر روی خود ایجاد می‌کنند از نمونه‌های بارز این ارزها به ethereum اتریوم می‌توان اشاره کرد در حال حاضر 80 درصد توکن‌های موجود در کریپتو بر روی شبکه اتریوم قرار دارند . از اکوسیستم های مطرح دیگر می‌توان به aptos اشاره کرد معیار انتخاب توسعه‌دهندگان قراردادهای هوشمند از بین این اکوسیستم ها میزان امنیت و سرعت آنها می‌باشد که همه آنها در پیشرفت در این دو مزیت با هم در حال رقابت هستند . در این میان شبکه اتریوم به قدری قوی و کارآمد است که بسیاری از اکوسیستم ها تنها برای کمک به تراکنش‌های اتریوم ایجاد شده‌اند و ترجیح می‌دهند تا زیر سایه این اکوسیستم قدرتمند فعالیت کنند تا به تنهایی به جنگ با آن بروند.

nft (ان اف تی ها)

دسته دیگری از انواع ارزهای دیجیتال،  nft ها یا توکن های غیرمثلی هستند در تمامی دسته‌هایی که در بالا ذکر شد تمامی ارزهای دیجیتال یک شبکه به خصوص ارزش یکسانی دارند به عنوان مثال یک بیتکوین با بیتکوین دیگر در شبکه از لحاظ ارزشی یکسان می‌باشد و مبادله آن‌ها کاملا پایاپای می‌باشد ولی nft ها هرکدام مشخصه خاص خود را دارند و طبیعتا ارزش خاص خود را. ارزش هر nft به خاص بودن آن بستگی مستقیم دارد.البته فاکتورهای دیگری نیز در این خصوص موثر است که از حوصله این مقاله خارج است و شما می‌توانید برای اطلاعات بیشتر به مقاله nft  چیست مراجعه نمایید.

سخن آخر

صنعت ارزهای دیجیتال یک صنعت نوپا می‌باشد که هر روز ایده‌های جدید و پروژه‌های قوی وارد بازار می‌شوند و این دانش روزبه روز در حال پیشرفت و نوآوری است لذا ممکن است در آینده کریپتوکارنسی هایی با قابلیت‌های جدید ایجاد شوند که در هیچ یک از تقسیم‌بندی‌های ذکر شده وجود نداشته باشند به عنوان مثال می‌توان به اوراکل‌های بلاکچینی اشاره کرد که اطلاعات را از دنیای خارج به صورت غیرمتمرکز و غیرسلیقه‌ای دریافت و وارد بلاکچین می‌نماید، ولی هنوز در مراحل مطالعاتی قرار دارد .

alirezahamzavian

رشته تحصیلی : مهندسی مکانیک در طراحی جامدات
تحلیلگر بازارهای مالی
مشاور سرمایه گزاری در بازار های نزدک و کریپتو