حتما عهدنامه ترکمانچای را به یاد دارید. عهدنامه ای که در آن بخش هایی از خاک ایران (قفقاز) جدا و به روسیه منضم شد. چنانکه روس‌ها در عرصه سیاسی و اقتصادی دارای چنان امتیازاتی شدند که تا آن زمان از هیچ یک از همسایگان خود به ‌دست نیاورده‌ بودند. البته همین عهدنامه هم به دنبال عهدنامه گلستان آمد. مشکلاتی که در عهدنامه گلستان بود، به نوعی بهانه جنگ را به روسیه داد. در این عهدنامه هم خاک دادیم، هم غرامت نقدی (10 کرور معادل پنج میلیون تومان). اما آیا ترکمانچای اولین و آخرین عهدنامه ای بود که تفاوت چندانی با یک خیانت آشکار نداشت؟

تاریخچه معاهده پاریس

اولین بار در سال 1988، توسط IPCC (Intergovernmental Panel on Climate Change) که مجموعه ای بین الدولی است شکل گرفت.

در سال 1992، کنوانسیون تغییرات اقلیمی، UNFCCC اعلام داشت که هدف باید ایجاد ثبات در تراکم گازهای گلخانه ای باشد. (کشورهای توسعه یافته و بسیار توسعه یافته) و در سال 1375 شمسی در ایران به تصویب رسید.

در سال 1997، منجر به پروتکل کیوتو شد. 37 کشور توسعه باید تا 5 درصد تولید CO2 را کاهش دهند.

در سال 2005، پروتکل توسط روسیه و کانادا تأیید شد. ایران در سال 1384 رسما به پروتکل کیوتو پیوست.

2012 پایان دوره ی اجرای کیوتو بود و این پروتکل در دوحه تمدید شد.

2015 آغاز توافق پاریس، اولین معاهده جامع اقلیمی جهان که در آن کشورها ملزم به آغاز دستورات آن در 2020 و به پایان رساندن آن در 2030 می باشند. (2030، سند توسعه پایدار، یکپارچه شدن دنیا)

در سال 2015 کشورها باید برنامه مشارکت ملی خود را ارائه می داند. (NDC) و (INDC) به معنای برنامه مشارکت ملی مد نظر می باشد. اما NDC به منزله ارائه برنامه و تعهد به انجام آن می باشد.

 معاهده پاریس

معاهده پاریس یکی از بخش های سند توسعه پایدار (SDGs) بوده و پرداختن به آن به عنوان یکی از ساز و کارهای در حال انجام، ضروری می باشد. بررسی و تحلیل این قبیل مسائل به مطالعات میان رشته ای نیاز دارد که متاسفانه در کشور ما مطالعات تک بعدی بیشتر مطرح است.

منطق بین المللی معاهده پاریس به شرح زیر است.

1. زمین در حال گرم شدن است.
2. گرم شدن زمین پدیده ای مخرب است.
3. گرم شدن زمین بر اثر گازهای گلخانه ایِ انسان ساخته است.
4. برای رفع این مشکل باید تولید گازهای گلخانه ای به خصوص دی اکسید کربن را کاهش دهیم.
5. برای کاهش تولید گاز CO2، باید در مصرف سوخت های فسیلی محدودیت به وجود آید.

می توان معاهده پاریس را از چهار جهت مورد بررسی قرار داد. حقوقی، سیاسی، اقتصادی و علمی.

بررسی معاهده پاریس از دیدگاه علمی

کره زمین به واسطه نور خورشید گرم می شود. پس از ورود نور خورشید به جو زمین، بخش قابل توجهی از آن بازتاب داده می شود. بخشی از این انرژی در داخل جو گیر افتاده و باعث گرم شدن کره زمین می شود. توجه داشته باشید که امکان حیات در کره زمین بدلیل وجود این خاصیت است. مطالعات دانشمندان در سال های 1981 تا 2001 نشان می دهد که بین گرمای زمین و میزان دی اکسید کربن هوا رابطه ی مستقیمی وجود دارد. تصور عام بر این است که افزایش دی اکسید کربن باعث افزایش گرمای زمین شده است، اما دانشمندان بسیاری به عکس این موضوع اشاره دارند. در واقع گرم شدن کره زمین باعث افزایش میزان دی اکسید کربن شده است.

گازهای گلخانه ای از 95 درصد بخار آب، 4 درصد دی اکسید کربن و 1 درصد هم سایر گازها تشکیل شده اند. و نکته جالب این است که بشر در تولید این 4 درصد دی اکسید کربن، تنها 5 درصد نقش دارد و 95 درصد مابقی دی اکسید کربن توسط طبیعت تولید می شود. به عبارت دیگر، 5 درصد از 4 درصد برابر است با 0.2 درصد. از این 0.2 درصد تولید کربن، سهم ایران چقدر است؟ سهم چین و آمریکا و کشورهای بزرگتر چقدر است؟ پس از سال ها استفاده از سوخت های فسیلی در انقلاب های صنعتی، حال قانون عدم استفاده از آن وضع شده است.

علاوه بر این، دانشمندان به موضوع بسیار مهم تری نیز دست یافته اند. اینکه منبع اصلی دی اکسید کربن در جو، در واقع دی اکسید کربن محلول در آب است. بر اثر افزایش گرمایش زمین (دلیل آن در ادامه گفته خواهد شد)، این دی اکسید کربن بیشتر هم وارد جو شده است. نکته جالب دیگر، بررسی دمای زمین در تاریخ وجود آن است. همواره در تاریخ زمین، زمان هایی بوده است که دمای زمین بالا رفته است و طبیعتا در ادوار گذشته تولید CO2 توسط بشر به شکل امروز وجود نداشته است. تا اینجای بحث را به یاد داشته باشید تا سری به یکی از تحقیقاتی که در آلمان صورت گرفته بزنیم.

پروژه ادوایز

پروژه ادوایز (ADVISE) در آلمان برای تعیین دید هواپیماها برای فرود در فرودگاه‌ها به کمک امواج بلند برد یا IR انجام پذیرفت. در آن مشخص شد گازهای گلخانه‌ای در بازه جذبی موج‌های جذبی بلند برد حداکثر تا ارتفاع ۱۰ کیلومتری زمین تمامی امواج در این بازه فرکانسی را جذب می‌کنند. (گاز CO2 در ارتفاع بیشتر امکان جذب گرما را ندارد). به عبارت دیگر گازهای گلخانه‌ای دارای یک حد اشباع جذبی حرارتی هستند. افزایش چگالی این گازها در اتمسفر موجب جذب بیشتر حرارت و اثر گلخانه‌ای نمی‌شود. لذا با افزایش گازهای گلخانه‌ای در اتمسفر، شاهد افزایش اثر پدیده گلخانه‌ای نخواهیم بود.

تا امروز هیچ دلیل قطعی در جهت اثبات فرضیه “دی اکسید کربن تولید بشر عامل گرمایش زمین است” ارائه نشده است. در محافل علمی اصلا مورد بحث نیست. و حتی از نظریه های اصلی هم به شمار نمی رود. جالب است بدانید 12 نظریه برای گرمایش زمین وجود دارد که به شکلی کاملا “تصادفی” ما فقط یک نظریه را می شناسیم، نظریه CO2. در صورتی که نظریه هایی مانند نظریه لکه های خورشیدی بسیار معتبرتر هستند.

نظریات موجود در گرمایش زمین

1. تغییرات تابش خورشید
2. لکه های خورشیدی
3. تغییرات ایجاد شده در ذرات تشکیل دهنده اتمسفر و اثر گلخانه ای
4. تغییرات مدار کره زمین
5. تغییرات جذر و مد ناشی از اثر جاذبه ماه و خورشید
6. بالا رفتن جرم دشت ها و ایجاد کوه ها
7. تغییرات ایجاد شده در دوران یا گردش اتمسفری
8. غبار کیهانی
9. تغییرات ایجاد شده در گردش اقیانوسی
10. تغییرات در گردش مواد داخل اقیانوس
11. غبار های ایجاد شده در آتشفشان ها در اتمسفر
12. جابجایی قطب ها و نظریه جابجایی قاره ها

در حال حاضر هیچ اتفاق نظری روی هیچ یک از این نظریات وجود ندارد و در بین دانشمندان و متخصصین، هیچ نظریه ای کاملا صحیح و قطعی نمی باشد. اما معرفی شدن اثر گلخانه ای به عنوان دلیل قطعی و رسانه ای شدن آن به شکلی بسیار گستره و تاثیر گذار، جای سوال دارد. در صورتی که اساتید دانشگاه هایی معتبر در دنیا به جمع آوری پتیشن و طومار در این موضوع پرداخته اند و طبق معمول ما از همه آن ها بی خبریم.

دکتر فردریک سیتز، رئیس سابق آکادمی ملی علوم آمریکا، برنده مدال ملی علوم و بسیاری جوایز دیگر، دارای 32 مدرک دکترای افتخاری علاوه بر دکترای خود، کمپینی در اعتراض به این موضوع ایجاد کرد. و پس از مدت کوتاهی 31487 پژوهشگر آمریکایی عضو این کمپین شدند. از این تعداد، 9029 عضو خود دارای مدرک دکتری بودند! اما هنر رسانه ای ما را به سمتی می برد که از این موضوعات بی خبر باشیم و با دیدن آب شدن یک کوه یخی و یک خرس قطبی در حال مرگ، و پس از آن تصویر دودکش های کارخانجات، همه چیز را فراموش کنیم و مرگ بر CO2 سر دهیم.

در مقالات بعدی ابعاد دیگر معاهده پاریس را بررسی خواهیم کرد و به تاثیرات آن بر حال و آینده ی کشور خواهیم پرداخت.

سعید عباسی

آدمی مخفیست در زیر زبان، این زبان پرده‌ست بر درگاه جان

کارشناس هوش تجاری، دیجیتال مارکتینگ و سئو