اصطلاح خشونت علیه زنان درواقع مانند جنایت بر پایه بیزاری، برای توصیف و دستهبندی تمام کارهای خشونتآمیزی که علیه خانمها انجام میشود، به کار میرود. این شکل از خشونت علیه یک گروه خاص از مردم اعمال میشود و با به کار بردن این اصطلاح به آن اشاره میشود. در کشورها و فرهنگ های سازمانی مختلف تلاش میشود تا با برنامهها و استراتژیهای متعدد جلوی این خشونت را گرفته و در خصوص آن به مردم اطلاعرسانی شود. در این مقاله میخواهیم بدانیم خشونت علیه زنان چیست و چطور باید با آن مقابله کرد.
فهرست
خشونت علیه زنان چیست؟
طبق تعریف مجمع عمومی سازمان ملل متحد، خشونت علیه زنان به هر نوع اعمال خشونت بر پایه جنسیت که بتواند باعث آسیب فیزیکی، جنسی یا روانی برای زنان شود، تعریف میشود. این اعمال شامل تهدید به خشونت، اعمال اجبار یا سلب آزادی مستبدانه هم میشود. اعلامیه رفع خشونت علیه زنان در سال 1933 اعلام کرد که این اعمال ممکن است از طرف افراد هم جنس، اشخاص عادی یا اعضای خانواده یا دولتها اعمال شوند و در هر صورت باید با آنها مقابله کرد.
خشونت علیه زنان یکی از رایجترین اشکال خشونت است که در تمام دنیا هر روزه شاهد آن هستیم. این مسئله عواقب جدی و بلند مدت جسمی، اقتصادی و روانی در پی دارد و از مشارکت کامل و برابر خانمها در جامعه پیشگیری میکند. نمیتوان گفت که این اعمال خشونتآمیز چه میزان تاثیری در زندگی افراد در سطح خانواده یا در تمام جامعه در پی دارد. همه گیر شدن این شکل از خشونت باعث کاهش تحرک اجتماعی زنان، افزایش انزوا، فشار روانی و ناپایداری اقتصادی میشود و حتی در نهایت خشونت خانگی بر علیه زنان را افزایش میدهد.
انواع خشونت علیه زنان
خشونت علیه زنان ممکن است اشکال و انواع مختلفی داشتهباشد که هر کدام از آنها شرایط و تاثیرات خاص خودشان را دارند. در ادامه انوع خشونت علیه زنان را بررسی میکنیم.
خشونت خانگی
خشونت خانگی گاهی سواستفاده خانگی یا خشونت از طرف شریک زندگی فرد میباشد که با هر نوع الگوی رفتاری اعمال میشود. هدف فرد مقابل معمولا حفظ قدرت و حتی تسلط عاطفی است که شامل کلیه اعمال جسمی، جنسی، احساسی، اقتصادی، روانی یا تهدیدهای مختلف میشود. خشونت علیه زنان یکی از رایجترین اشکال خشونت است که خانم ها آن را تجربه میکنند.
خشونت اقتصادی
خشونت اقتصادی به این معنی است که تلاش شود یک زن از نظر مالی وابسته باشد. این کار را با کنترل منابع مالی، جلوگیری از به دست آوردن پول یا استفاده از پول یا جلوگیری از شغل داشتن و مدرسه رفتن و کارهایی از این دست انجام میشود. تمامی این فعالیتها برای جلوگیری از عدم توانمندسازی زنان در جامعه است!
خشونت روانی
رفتارهایی مانند ایجاد ترس یا تهدید به صدمه جسمی، آسیب زدن به حیوانات خانگی یا وسایل خانه و بازیهای ذهنی یا منع از برقراری ارتباط با اعضای خانواده و دوستان و رفتن به مدرسه و غیره شامل خشونت روانی است.
خشونت احساسی
با ضعیف کردن حس اعتماد به نفس با رفتارهایی مانند سرزنش کردن، کم ارزش نشان دادن تواناییهای فرد، اسم گذاشتن و برچسب گذاشتن روی فرد و دیگر سورفتارهای کلامی شامل خشونت احساسی است. همچنین رفتارهایی مانند جلوگیری از ملاقات با دوستان و اعضای خانواده هم میتواند در همین دستهبندی قرار بگیرد.
خشونت جسمی
ایجاد صدمات جسمی یا حتی تلاش برای این کار و کارهایی مانند ضربه زدن، سوزاندن، گاز گرفتن، محروم کردن فرد از ملاقات با پزشک و استفاده از خدمات درمانی یا اجبار به استفاده از مواد مخدر و الکل به عنوان خشونت جسمی شناخته میشود. در برخی از موارد آسیب زدن به اموال فرد هم در دستهبندی خشونت جسمی قلمداد میشود.
خشونت جنسی
رفتارهای مانند روابط جنسی اجباری یا اجبار فرد به انجام رفتارهایی در حین رابطه جنسی که رضایتی به آنها ندارد، شامل خشونت جنسی میشود. در موارد که فرد نتواند یا تشخیص ندهد که به رفتار مربوطه رضایت دارد، مانند مواردی که فرد کودک است یا ناتوانی ذهنی دارد یا به خاطر استفاده ازمواد مخدر یا الکل مست یا بیهوش است، برقرای روابط جنسی شامل خشونت جنسی میشود.
آزار و اذیت جنسی
آزاد و اذیت جنسی شامل برقراری تماس بدنی با کارهایی مانند گرفتن، دست زدن، سیلی زدن یا رفتارهای تحریک کننده بدون رضایت فرد است. همچنین موارد غیرفیزیکی مانند متلک پرانی، اظهار نظرهای جنسی در خصوص بدن و ظاهر فرد، تقاضاهای محبت جنسی، خیره شدن یا تلاش برای وسوسه جنسی فرد، مزاحمت و تعقیب فرد یا به نمایش درآوردن و نشان دادن اندام جنسی شامل این دسته است.
تجاوز جنسی
برقراری هر گونه روابط جنسی دهانی، مقعدی یا دخول واژنی بدون رضایت فرد شامل تجاوز بوده و فرد متجاوز میتواند هر فرد آشنا یا غریبه باشد. براقراری رابطه جنسی بدون رضایت حتی اگر توسط همسر فرد انجام شود، تجاوز قلمداد میشود.
تجاوز اصلاحی
تجاوز اصلاحی یک نوع تجاوز به عنف است که در آن هویت جنسی یا گرایش جنسی فرد را مورد هدف قرار دارد و به واسطه آن سعی بر آزار فرد میکنند.
خشونت علیه زنان در محیط کاری
همواره مردان از زنان حقوق بیشتری دریافت می کنند و حتی در شغلهای مشابه دریافتی مردان از زنان بیشتر است. این درحالی است که زنان حداقل 13 درصد هزینههای بیشتری برای سلامت و مراقبتهای پزشکی پرداخت میکنند و همچنین 8 درصد بیشتر برای خرید لباس هزینه میکنند. با این وجود آنها معمولا تا 20 درصد حقوق کمتری دریافت میکنند. حتی در 104 کشور، برخی از شغلها مختص مردان هستند و به خانمهای ماهر در این زمینه اجازه کار کردن در این شغلها را نمی دهند. جالب است بدانید که در دنیای امروز امری که بسیار رایج است این است که خانمهای متاهل برای انجام کارهای خانه مجبور به ترک شغل یا رد کردن شغل با درامد مناسب میشوند این درحالی است که از هر 10 مرد متاهل تنها یک نفر حاضر است به اندازه همسر خود به کارهای خانه رسیدگی کند.
زنکشی
زن کشی قتل عمدی زنان به واسطه جنسیت آنان است. زنکشی معمولا با قتل مردان متفاوت است. برای مثل در بیشتر پروندههای قتل زنان، قاتل همسر سابق زن یا همسر فعلی او است. در ایران هم واژه قتل ناموسی که به زنکشی مربوط است، زیاد به گوشمان خورده است. موقعیت اجتماعی ضعیف زنان خود بستری برای اتفاق افتادن این قتلها است.
قاچاق انسان
قاچاق انسان معمولا با هدف بهرهکشی از انسانها از طریق ابزارهایی مانند زور، کلاهبرداری یا فریب است. این جنایت هرساله میلیونها زن و دختر را در تمام دنیا گرفتار خود میکند که خیلی از آنها قربانی سواستفاده جنسی میشوند.
ختنه زنان
در ختنه زنان با هدف جلوگیری از داشتن احساسات و لذت جنسی زنان انجام میشود و در آن بخشهایی از اندام جنسی زنان به طور عمد حذف میشود.
کودک همسری
در مواردی که هر دو یا یکی از طرفین کمتر از 18 سال داشته باشند، به آن ازدواج، کودک همسری گفته میشود. کودک همسری قربانیان بیشتری در بین زنان میگیرد و در ادامه معمولا آنها را از داشتن یک زندگی عادی، تحصیل و رشد اجتماعی بازمیدارد.
خشونت آنلاین
در این شکل از خشونت علیه زنان در فضای مجازی به زنان بر اساس زن بودن و جنسیتشان خشونت اعمال میشود. این نوع از خشونت شامل ارسال پیامهای تهدید کننده، ارسال پیامهای جنسی بدون رضایت و نشر اطلاعات شخصی بدون رضایت است.
خشونت علیه زنان در بحث ارثیه
در برخی کشورها شامل انگلستان، تونس، چین و ایران زنان ارثیه کمتری نسبت به مردان دریافت میکنند. این رفتار هم نوعی خشونت علیه زنان است که به صورت رسم و فرهنگ از هر نسل به نسل بعدی منتقل میشود و در اکثر موارد قانونگذار هم از آنها دفاع میکند.
عدم حضور زنان در جایگاه قدرت
یکی از مواردی که همواره فعالیتهای سیاسی زنان را عقب نشانده است، این است که زنان در جایگاه قدرت نیستند و معمولا اقدامات سیاسی زنان برای اصلاح وضعیت آنها با شکست مواجه میشود. نبود زنان در جایگاه قدرت معمولا مهمترین مانع برای ارتقا زنان در زمینههای متعدد است.
پیشگیری از خشونت علیه زنان
مطالعات درخصوص کارآمدی برنامه پیشگری و درمان مقوله خشونت علیه زنان در حال افزایش است اما مسئلهای که زنان واقعا به آن نیاز دارند، منابع بیشتری برای این منظور است. به طوری که بتوان جلوی مراحل ابتدایی اعمال این خشونتها را گرفت.
شواهد در کشورهای پردرامد نشان میدهد که ارائه وکلای ارزان و ارائه مشارههای رایگان برای کمک به زنان خشونت دیده میزان این خشونتها را در این کشورها کاهش دادهاست. برنامههای بازرسی خانگی شامل کارکنان خدمات درمانی که برای کمک رسانی توسط افراد دوره دیده انجام میشود، تا اندازه زیادی خشونت جنسی را کاهش داده است. اگرچه این برنامهها هنوز در مناطق فقیرنشین انجام نشده است و به نظر کارایی هم ندارد. استراتژیهای امیدبخشی که در مناطق فقیرنشین انجام شده است، عبارتند از:
- ارائه آموزشهایی در خصوص برابری جنسی به سرپرستان خانمها و خانواده
- کاهش دسترسی به الکل و مصرف آن
- جایگزینی باورهای جنسیت زده با باورها و فرهنگ برابری جنسیتی
- افزایش مطالعه و فرهنگ سازی در جامه در خصوص برابری جنسیتی
- آموزش به خانمها در خصوص حقوقی که دارند
مجرمانی که محاکمه نمیشوند
خیلی از افراد پرخاشگر هیچ وقت دستگیر نمیشوند. حتی بیشتر زنان قربانی ترجیح میدهند که چیزی در خصوص رفتاری که با آنها میشود، به پلیس و افراد مسئول نگویند چرا که نگرانیهایی در خصوص رفتار جامعه و دید جامعه به خود دارند. حتی در مواردی که زن از فرد متجاوز شکایت میکند، باید انتظار این را داشته باشد که در دادگاههای مردانه و ضدزن مورد تمسخر قرار بگیرد یا به او تهمت زده شود و سوژه رسانهها شود. با وجود خشونت علیه زنان که در فرهنگ و تربیت افراد جامه ریشه دارد، متاسفانه این عارضه اجتماعی در تمام بخشها حس میشود و گاها افراد خود متوجه نیستند که رفتار آنها یک نوع خشونت علیه زنان است.
حرف آخر
خشونت علیه زنان فقط مختص به ایران نیست و زنان تقریباً در اقصی نقاط این کره خاکی مورد خشونت قرار میگیرند. البته که اکثر زنان در تلاش هستند تا حق پایمال شده خود را احیا کنند، ولی در این مسیر نیاز به کمک مردان نیز هست. مردان هم باید تفکرات سنتی خود را کنار بگذارند و کلیشه های منسوخ شده را فراموش کنند.
0 Comments