ایمنی شیرکنترل، شیر کنترل یا valve control در صنایع مختلفی از جمله نفت و گاز، پتروشیمی، آب و فاضلاب و … استفاده می‌شود.

 در این صنایع، استفاده از شیرهای کنترل جهت کنترل جریان، فشار و دمای سیالات بسیار رایج است.

 به منظور افزایش ایمنی در این صنایع، باید مطابق با استانداردهای مختلف، الزامات ایمنی شیرکنترل باید تعیین شود. برخی از این الزامات عبارتند از:

انتخاب مواد مناسب جهت بهبود ایمنی

انتخاب مواد مناسب شیرکنترل با توجه به خصوصیات سیالات و شرایط کاری برای ساخت شیرهای کنترل بسیار مهم است. این انتخاب باید با توجه به خصوصیات سیالات و شرایط کاری شیر کنترل انجام شود.

برای مثال: در صورت استفاده از شیرهای کنترل در صنایع پتروشیمی که با سیالات خورنده، سمی، قابل اشتعال و قابل انفجار سروکار دارند، باید از موادی مانند فولاد ضد زنگ، آلیاژهای نیکل و تیتانیوم استفاده شود.

همچنین در شرایطی که دمای سیال بسیار بالاست، باید از موادی که دارای مقاومت حرارتی بالا هستند، مانند فولاد ضد زنگ با آلیاژهای نیکل و کروم، استفاده شود.

در صورت استفاده از شیرهای کنترل در محیط‌های خورنده و اسیدی، از موادی مانند فولاد ضد زنگ با آلیاژهای مس و مولیبدن استفاده می‌شود.توجه به خصوصیات مکانیکی مواد نیز بسیار مهم است.

برای مثال، شیرهای کنترل باید با توجه به فشار کاری و جریان سیال، مقاومت مکانیکی کافی داشته باشند و نباید در شرایط اضافه فشار، خم شوند و شکسته شوند.

با انتخاب مواد مناسب برای ساخت شیرهای کنترل، عمر مفید شیرها بیشتر می‌شود و خطر خرابی و حوادث ناگهانی کاهش می‌یابد.

تعیین و استفاده از فشار کاری مجاز برای شیرهای کنترل

تعیین و استفاده از فشار کاری مجاز برای شیرهای کنترل، بسیار مهم است و باید با توجه به شرایط کاری و خصوصیات سیالات، به دقت انجام شود.

در ابتدا، برای تعیین فشار کاری مجاز برای شیرهای کنترل، باید با توجه به خصوصیات فیزیکی و شیمیایی سیالات، فشار ماکزیممی که می‌توانند تحمل کنند، مشخص شود، همچنین، شرایط کاری شیرهای کنترل نیز باید مورد بررسی قرار گیرد. این شرایط شامل دمای سیال، جریان، فشار، و نوع محیط اطراف شیرها هستند.

بعد از تعیین فشار مجاز سیال، باید فشار کاری شیرهای کنترل را براساس آن محاسبه کرد.

 فشار کاری شیرهای کنترل باید کمتر از فشار ماکزیمم سیال باشد تا در صورت افزایش فشار سیال، شیرها دچار خرابی نشوند.

در صورت استفاده از شیرهای کنترل در محیط‌های خورنده و اسیدی، باید به تعیین فشار کاری مجاز و مقاومت شیرها در برابر خوردگی نیز توجه شود.

استفاده از فشار بیشتر از فشار کاری مجاز شیرهای کنترل، می‌تواند باعث خرابی و نقص عملکرد آن‌ها شود و به همین دلیل باید به دقت در تعیین و استفاده از فشار کاری مجاز برای شیرهای کنترل عمل شود.

تعیین و استفاده از روش‌های مناسب جهت آزمایش، بررسی و تست شیرهای کنترل قبل از نصب و بهره‌برداری

با توجه به اهمیت ایمنی شیرکنترل‌ها در صنایع مختلف، آزمایش، بررسی و تست شیرهای کنترل قبل از نصب و بهره‌برداری بسیار ضروری است تا مشکلات و نواقص آن‌ها به‌طور مستقیم تأثیری بر عملکرد و ایمنی تجهیزات نداشته باشد.

در این راستا، می‌توان از روش‌های مناسبی جهت آزمایش، بررسی و تست شیرهای کنترل استفاده کرد که عبارتند از:

• هیدروستاتیک تست: در این آزمون، شیرهای کنترل با استفاده از آب تحت فشار قرار می‌گیرند تا مقاومت و تحمل آن‌ها در برابر فشار و استحکام سدی بودن آن‌ها بررسی شود.
• هوازی تست: در این آزمون، شیرهای کنترل با استفاده از هوا تحت فشار قرار می‌گیرند تا نشت و خطاهای دیگر آن‌ها بررسی شود.
• جریان تست: در این آزمون، شیرهای کنترل در شرایطی که سیال در آن‌ها جریان دارد، بررسی می‌شوند تا میزان دقت، دقت اندازه‌گیری، عملکرد و مقاومت آن‌ها در برابر جریان سیال بررسی شود.
• ابعادی تست: در این آزمون، ابعاد و سایز شیرهای کنترل با استفاده از ابزارهای اندازه‌گیری دقیق بررسی می‌شود تا تطابق آن‌ها با استانداردهای مربوطه اطمینان حاصل شود.
• ویبراسیون تست: در این آزمون، شیرهای کنترل تحت شرایط ارتعاش و تکانه قرار می‌گیرند تا مقاومت و تحمل آن‌ها در برابر این شرایط بررسی شود.

تعیین و استفاده از روش‌های مناسب جهت نگهداری و تعمیرات دوره‌ای و پیشگیرانه شیرهای کنترل

نگهداری و تعمیرات دوره‌ای و پیشگیرانه شیرهای کنترل از اهمیت بسیاری برخوردار است زیرا نقص و خرابی این شیرها می‌تواند باعث خسارات مالی و زیان‌های جانی شود و این از ملزومات ایمنی شیرکنترل می‌باشد.

 برای نگهداری و تعمیرات دوره‌ای و پیشگیرانه شیرهای کنترل، می‌توان از روش‌های مناسبی استفاده کرد که عبارتند از:

• برنامه‌ریزی تعمیرات دوره‌ای: در این روش، تعمیرات و نگهداری شیرهای کنترل در بازه‌های زمانی خاصی برنامه‌ریزی می‌شود تا همیشه در شرایط بهینه و عملکرد صحیح قرار داشته باشند.
• نظارت و پایش: برای پیشگیری از نقص و خرابی در شیرهای کنترل، نظارت و پایش منظم بر آن‌ها انجام می‌شود تا در صورت وجود هر گونه خطا و نواقص در عملکرد آن‌ها، به سرعت تعمیر و بازسازی شوند.
• تعمیرات پیشگیرانه: در این روش، برای پیشگیری از خرابی و نقص در شیرهای کنترل، تعمیرات و بازسازی‌های کوچک در بازه‌های زمانی خاصی انجام می‌شود تا مشکلات و خرابی‌های بزرگ‌تر در آینده جلوگیری شوند.
• جایگزینی قطعات: در صورتی که قطعات شیرهای کنترل دچار خرابی شده‌اند و تعمیر آن‌ها امکان‌پذیر نیست، باید از قطعات جایگزینی مناسب استفاده شود تا شیر به درستی عمل کند.

استفاده از سیستم‌های ایمنی مناسب جهت جلوگیری از خرابی و حوادث ناگهانی در شیرهای کنترل

• سیستم‌های حفاظت از شیرها: سیستم‌های حفاظت از شیرها به منظور جلوگیری از ورود ذرات بزرگتر، خرده‌ها و شیمیایی‌های مضر به داخل شیرها نصب می‌شوند.
•     نصب سیستم‌های خنک‌کننده: سیستم‌های خنک‌کننده برای کاهش دمای شیرهای کنترل و جلوگیری از حرارت زیاد، نصب می‌شوند.
•     نصب سیستم‌های اطلاع‌رسانی: سیستم‌های اطلاع‌رسانی برای اطلاع‌ رسانی به کاربران در صورت وجود هر گونه خطر، خرابی و نقص در شیرهای کنترل نصب می‌شوند.
•     نصب سیستم‌های ایمنی الکتریکی: سیستم‌های ایمنی الکتریکی برای جلوگیری از بروز خطرات الکتریکی و نوسانات برق نصب می‌شوند.
•     نصب سیستم‌های خودکارسازی: سیستم‌های خودکارسازی برای جلوگیری از خرابی‌های ناگهانی و به دنبال آن توقف عملکرد شیرهای کنترل، نصب می‌شوند.

در کل، استفاده از سیستم‌های ایمنی مناسب در شیرهای کنترل برای جلوگیری از خرابی و حوادث ناگهانی بسیار اهمیت دارد و بهبود عملکرد و عمر مفید شیرها را تضمین می‌کند.

تعیین و استفاده از روش‌های مناسب جهت اعلام و اطلاع رسانی در صورت بروز هرگونه خطر در شیرهای کنترل

جهت اعلام و اطلاع‌رسانی در صورت بروز هرگونه خطر در شیرهای کنترل، بهتر است از سیستم‌های اعلام و هشدار مناسب استفاده شود.

 این سیستم‌ها می‌توانند شامل سیستم‌های صوتی و تصویری، سیستم‌های ارسال پیامک و ایمیل، سیستم‌های نوری و سایر سیستم‌های اعلام و هشدار باشند.

در این مقاله در مورد ایمنی شیرکنترل صحبت کردیم و در مقاله قبل به شیرهای رایج در صنعت نفت و گاز پرداختیم .

شیرکنترل ایرانی شهباز صنعت یک شیر کنترل ایرانی است. که تمامی تست‌های ایمنی شیرکنترل ذکر شده را گذرانده و وندور شرکت نفت است.

ak79