نزدیک عید 1402 هستیم و دغدغه بسیاری از خانم‌های ایرانی شروع خانه تکانی است. کاری که حتی اسمش هم لرزه به اندام آقایان می‌اندازد. هر ساله در بحبوحه خانه تکانی شهروندان بیشترین مصرف آب و بیشترین استفاده از شوینده‌ها را دارند. شوینده‌هایی که همه می‌دانند به طور خطرناکی سمی و مملو از مواد مضر هستند. استفاده از این پاک کننده‌های شیمیایی می‌تواند منجر به مشکلات سلامتی طولانی مدت شود و ساخت و دفع این محصولات حتی باعث آلودگی محیط زیست نیز می‌شود. اما خوشبختانه به مرور زمان بسیاری از افراد به اهمیت کاهش استفاده از شوینده‌های صنعتی پی برده‌اند و ترجیحشان بر استفاده از شوینده های طبیعی و درست کردن آنها به کمک مواد ارگانیک در خانه است.

در این مقاله با ما همراه باشید تا با هم طرز ساخت چند شوینده ارگانیک و غیرسمی را در خانه و با استفاده از موادی که در همه آشپزخانه‌ها وجود دارند یاد بگیریم.

مواد تشکیل دهنده محصولات شوینده چیست؟

قطعا عباراتی مانند “هشدار! سمی! قابل اشتعال! و …“را بر روی برچسب‌هایی که بر روی مواد شوینده وجود دارند دیده‌اید. با وجود برچسب‌هایی از این قبیل، واضح است که استفاده از محصولات تمیز کننده معمولی به طور بالقوه به سلامت و رفاه کلی ما در خانه آسیب می‌رساند. در زیر برخی از مضرترین مواد شیمیایی که در حال حاضر در پاک کننده‌های خانگی استفاده می‌شود را برایتان آورده‌ایم.

دی اُکسان

دی اُکسان یک ماده سرطان زا است که در بسیاری از شوینده‌های معمولی لباسشویی و ظرفشویی یافت می‌شود.

ترکیبات آمونیوم چهارتایی

این ماده شیمیایی که با اسم  Quats هم شناخته می‌شود، به عنوان محرک آسم معروف است و اغلب در اسپری‌های پاک‌کننده و نرم کننده‌های پارچه یافت می‌شود.

سفید کننده کلر

گاز سفید کننده می‌تواند حاوی کلر و کلروفرم باشد که در هنگام تنفس با اثرات تنفسی و عصبی و سرطان مرتبط است.

رایحه

ماده‌ای آشنا که به عنوان «رایحه» شناخته می‌شود ممکن است حاوی صدها ترکیب شیمیایی مختلف از جمله فتالات‌ها باشد که یک مختل کننده غدد درون ریز است. رایحه‌های یا همان عطرهای شیمیایی به عنوان محرک آسم، آلرژی و سایر تحریکات تنفسی شناخته شده‌اند.

دی اتیلن گلیکول مونومتیل اتر

این ماده یک حلال است که در برخی از چربی زداها و پاک کننده‌های قوی استفاده می‌شود. این ترکیب در واقع برای استفاده در پاک کننده‌ها در اتحادیه اروپا ممنوع است، زیرا با اثرات منفی بر روی باروری مرتبط است.

خوشبختانه، هیچ یک از این مواد برای تمیز و ضد عفونی کردن خانه شما ضروری نیست. ساختن محصولات شوینده های طبیعی و غیرسمی خود با استفاده از مواد ارگانیکی که در خانه وجود دارد، کار سختی نیست.

مواد سالم برای جایگزین های خانگی

جوش شیرین

این پودر دارای قدرت پاک کنندگی قوی است و می‌تواند به عنوان خوشبوکننده، روشن‌کننده و چربی زدا و جرم زدا عمل کند. همچنین ثابت شده است که دارای قابلیت‌های ویروس‌کشی نیز هست.

صابون کاستیل

صابون کاستیل از 100٪ روغن های گیاهی ساخته شده است (به این معنی که حاوی محصولات حیوانی یا شوینده‌های شیمیایی نیست). این صابون برای پاک کردن سطوح چرب و ضدعفونی کردن معجزه می‌کند.

سرکه

سرکه به دلیل اسیدی بودن، به آرامی و به طور موثر چربی، کثیفی و جرم را از بین می‌برد.

آب لیمو

آب لیمو طبیعی کپک و جرم را از بین می‌برد، چربی‌های سرسخت را تمیز می‌کند و سطوح سخت را براق می‌کند و در عین حال فضاها را با رایحه تیز و ترش خود شاداب می‌کند.

روغن زیتون

این روغن پخت و پز نه تنها برای سلامتی ما مفید است، بلکه به عنوان یک پاک کننده و جلا دهنده نیز به خوبی عمل می‌کند.

روغن های ضروری

این ترکیبات گیاهی طبیعی قدرت پاک کنندگی را در مخلوط‌های شوینده‌ های طبیعی که خودتان درست می‌کنید افزایش می‌دهند و بدون اینکه نیاز به رایحه‌های مصنوعی داشته باشید، فضای خانه را نیز خوشبو می‌کنند.

لیست شوینده های طبیعی که می توانید در خانه درست کنید

در این لیست 8 شوینده غیرسمی و ارگانیک که می‌توانید در خانه درست کنید را برایتان آورده‌ایم. اما قبل از اقدام به مخلوط کردن مواد تشکیل دهنده آنها، حتما به نکته زیر توجه کنید:

هشدار ایمنی

 هرگز پاک کننده‌های حاوی آمونیاک را با سفید کننده کلر یا محصولات حاوی سفید کننده مانند پودر شوینده ماشین ظرفشویی ترکیب نکنید. بخارهایی که آنها ایجاد خواهند کرد بسیار خطرناک است. قبل از انجام هر گونه مخلوط کردن، ابتدا برچسب محصول را مطالعه کنید. همیشه روی هر بطری حاوی شوینده‌های دست ساز، برچسب بزنید.

1. پاک کننده چند منظوره معطر

• یک پیمانه سرکه سفید
• یک پیمانه آب
• پوست لیمو
• شکوفه رزماری

مواد فوق را با هم ترکیب کنید، در یک بطری اسپری بریزید، تکان دهید و سپس اجازه دهید به مدت یک هفته قبل از استفاده از آن، مواد به خورد هم بروند. پس از اتمام کار، می‌توانید از این پاک کننده چند منظوره خانگی برای پاک کردن لکه‌های آب سخت، تمیز کردن سطل‌های زباله، پاک کردن لکه‌های دیوار و موارد دیگر استفاده کنید. علاوه بر بوی تازه، پوست لیمو ممکن است به افزایش قدرت پاک کنندگی کمک کند.

احتیاط: از شوینده‌های اسیدی روی گرانیت استفاده نکنید، زیرا بر روی سنگ خراش ایجاد می‌کنند. همچنین برای استفاده بر روی استیل نیز محتاطانه عمل کنید. بسیاری از تولیدکننده‌ها توصیه می‌کنند که از سرکه برای نظافت سطوح لوازم برقی آشپزخانه استفاده نکنید.

2. پاک کننده و خوشبو کننده آشپزخانه

• ·         4 قاشق غذاخوری جوش شیرین
• ·         1 لیتر آب گرم

برای تمیز کردن پیشخوان آشپزخانه، لوازم خانگی و داخل یخچال، تنها چیزی که نیاز دارید جوش شیرین است. جوش شیرین یک خوشبوکننده عالی می‌سازد و می‌توان از آن برای براق کردن سینک‌ها و وسایل استیل استفاده کرد. برای خوشبو کردن، از محلول جوش شیرین خانگی با غلظت بالا استفاده کنید یا جوش شیرین را مستقیماً در سطل آشغال خود بریزید تا بوهای بد را از بین ببرید. برای درخشش و از بین بردن لکه‌ها از استیل، خمیری از جوش شیرین و آب درست کنید. آن را با یک پارچه مرطوب بمالید و به آرامی مالش دهید، بشویید و خشک کنید.

3. پاک کننده شیشه

• ·         2 لیوان آب
• نصف فنجان سرکه سفید یا سرکه سیب
• نصف فنجان الکل با غلظت 70 درصد
• ·         1 تا 2 قطره اسانس پرتقال برای خوشبو کردن

این پاک کننده خانگی پنجره‌ها و آینه‌های شما را درخشان می‌کند. این مواد را با هم ترکیب کرده و در یک بطری اسپری بریزید تا یک شیشه شوی خانگی درست کنید. این محلول شیشه‌ها و آینه‌های شما را بطور عالی تمیز می‌کند، بلکه اسانس پرتقال رایحه خوش مرکبات طبیعی به آن می‌بخشد و وجود الکل به تبخیر سریع آن کمک می‌کند تا لکه‌ها و رگه‌ها را به حداقل برساند.

نکته: از تمیز کردن پنجره‌ها در روزهای گرم و آفتابی یا زیر نور مستقیم خورشید خودداری کنید، زیرا محلول خیلی سریع خشک می‌شود و رگه‌های زیادی بر جای می‌گذارد. برای آینه، ابتدا محلول را روی یک حوله کاغذی یا پارچه نرم اسپری کنید.

4. پاک کننده خانگی برای سطوح برنجی

• سرکه سفید یا آب لیمو
• نمک سفره

برای تمیز کردن کابینت‌های فلزیکه جنسشان برنجی است و روکش لاکی ندارند، وسایل تزئینی و دکوری برنجی و موارد دیگر، اسفنج را با سرکه یا آب لیمو مرطوب کنید، سپس روی آن نمک بپاشید. به آرامی روی سطح بمالید. سپس به طور کامل با آب یا یک پارچه مرطوب تمیز بشویید و بلافاصله با یک پارچه نرم تمیز خشک کنید.

5. اسکراب طبیعی سنگین

• نصف لیمو
• نصف فنجان پودر بوراکس

لکه‌های زنگ روی چینی‌ها و یا سینک‌ها و وان‌های لعاب‌دار با این پاک‌کننده خانگی سنگین سر سازگاری ندارند. لیمو را به بوراکس آغشته کنید و سطح آن را بشویید و سپس آبکشی کنید. (این شوینده برای سنگ مرمر یا گرانیت ایمن نیست.)

6. پاک کننده چربی

• نصف فنجان آمونیاک سود دار
• کمتر از یک گالن آب

با این پاک کننده آشپزخانه و فر خانگی از شر چربی‌ها خلاص شوید. آمونیاک کف دار حاوی مواد شوینده‌ای است که به از بین بردن لکه‌های سخت روی سطوح فلزی کمک می‌کند. نصف فنجان آمونیاک سود دار را با حدود یک گالن آب مخلوط کنید سپس قفسه‌های فر، هود اجاق گاز و گریل را با فرو بردن یک اسفنج در محلول و پاک کردن سطح آن تمیز کنید. همچنین می‌توانید قفسه‌های فر و میله‌های گریل را اگر خیلی کثیف هستند، مستقیماً در مخلوطی که تهیه کرده‌اید خیس کنید و در آن کمی آمونیاک اضافی بریزید.

 احتیاط: از استفاده از آمونیاک روی آلومینیوم خودداری کنید. می‌تواند آن را تیره کند و باعث ایجاد حفره شود.

7. پاک کننده نهایی لکه لباس

• ·         1 گالن آب گرم
• ·         1 فنجان پودر شوینده ماشین ظرفشویی
• ·         1 فنجان سفید کننده کلر مایع معمولی، نه اولترا یا کنسانتره

لباس‌های سفید بد رنگ اما قابل شستشو را که به تکنیک‌های دیگر پاسخ نداده‌اند، با مخلوط کردن مواد فوق در یک کاسه استیل ضد زنگ، پلاستیکی یا لعابی (نه آلومینیومی) خیس کنید. لباس را به مدت 15-20 دقیقه رها کنید تا لکه‌ها به آرامی از بین بروند. اگر هنوز لکه وجود دارد، اجازه دهید کمی بیشتر خیس بخورد، سپس طبق معمول آن را بشویید.

8. پاک کننده طبیعی سنگ مرمر

• ·         2 قطره مایع ظرفشویی ملایم
• ·         2 فنجان آب گرم

از این پاک کننده خانگی می‌توان برای تمیز کردن سنگ مرمر استفاده کرد. برای تهیه این پاک کننده، کافی است 2 قطره صابون مایع مخصوص ظرفشویی را با آب مخلوط کنید و دفعه بعد که می‌خواهید سطوح سنگ مرمر طبیعی را تمیز کنید، از این محلول استفاده کنید. محلول را روی میز بپاشید و با اسفنج روی سنگ مرمر بکشید و کاملاً بشویید تا باقیمانده صابون از بین برود. با پارچه نرم سطح مورد نظر را خشک کنید؛ اجازه ندهید سنگ مرمر در مجاورت هوا خشک شود.

احتیاط: هرگز از سرکه، لیمو یا هر پاک کننده اسیدی دیگر روی سطوح مرمر یا گرانیت استفاده نکنید. سنگ را خراش می‌دهند.

آیا شوینده‌ های خانگی موثر هستند؟

برای بسیاری از کارها، پاک کننده‌های خانگی می‌توانند به اندازه پاک کننده‌هایی که در فروشگاه پیدا می‌کنید مؤثر باشند. با این حال، بسته به میزان کثیفی سطحی که در حال تمیز کردن آن هستید، گاهی اوقات ممکن است مجبور شوید کمی بیشتر اسکراب کنید. درست مانند پاک کننده‌های تجاری، هر پاک کننده خانگی برای هر سطح یا هدفی مناسب نیست، حتی آنهایی که برچسب پاک کننده “چند منظوره” دارند. همیشه بهترین کار این است که هر پاک کننده‌ای – خانگی یا غیرخانگی – را قبل از استفاده تست کنید تا ببینید آیا برای سطح شما بی خطر است، به خصوص اگر برای اولین بار از آن استفاده می‌کنید. مطمئن شوید که هر بطری یا ظرف شوینده خانگی را برچسب بزنید. اگر متوجه شدید که تمیزکننده خانگی شما کار تمیز کردن را به خوبی انجام نمی‌دهد، بهتر است به سراغ شوینده‌ها و پاک کننده‌های تجاری بروید.

خاطره سرایی

خاطره سرایی هستم. متولد 1372 و کارشناس بیوتکنولوژی از دانشگاه سراسری کاشان. در زمینه ترجمه و سئو فعالیت دارم و از انجام آن‌ها لذت می‌برم. ورزش، خوشنویسی و نوشتن از علاقه‌مندی‌های شخصی من هستند. امیدوارم از خواندن مقالات من لذت ببرید و آن‌ها را به اشتراک بگذارید.