یکی از کارهای مهمی که پژوهشگران در طول زندگی انجام می‌دهند، نوشتن مقاله است. مقاله بخشی از نوشته است که نویسنده آن را بر اساس تجربیات یا مشاهدات شخصی خود نوشته و به نگارش درآورده‌است. البته افراد دیگری مانند دانشجویان هم این کار را به عنوان تکلیف انجام می‌دهند و چون با آن آشنایی ندارند، ممکن است نوشتن مقاله فارسی را به عنوان یک کار سخت و حتی ترسناک بشناسند. البته شروع هر کاری سخت است اما زمانی که نحوه انجام آن را یاد بگیرید، دیگر مانعی وجود نخواهد داشت. در این مقاله قصد داریم نحوه نوشتن مقاله فارسی را به شما آموزش دهیم، با ما همراه باشید.

6 گام برای شروع نوشتن مقاله فارسی

گذشته از اینکه موضوع مقاله چیست و چطور باید آن را بنویسید، باید در خصوص نشریه‌ای که قرار است مقاله در آن چاپ شود و همچنین هدف نوشتن مقاله و نحوه انجام آن تصمیم بگیرید.

به این فکر کنید که چرا قصد دارید مقاله را منتشر کنید

قبل از اینکه درباره فرضیات خودتان تحقیق کنید، باید به این فکر کنید که چرا می‌خواهید مقاله را منتشر کنید. سپس بررسی کنید که آیا فرضیات و طرح یا آزمایش شما قابل انتشار هستند یا خیر. ابتدا از خودتان سوال کنید:

• آیا کار جدید و قابل توجهی انجام داده‌ام؟
• آیا کار من به یک موضوع داغ ارتباط پیدا کرده‌است؟
• آیا می‌توانم راه‌حل‌هایی برای بعضی از مسائل دشوار پیشنهاد بدهم؟

اگر جواب تمام سوالات بالا مثبت است، می‌توانید کارتان را برای نوشتن مقاله فارسی شروع کنید. درغیر این صورت شاید بهتر باشد مقاله را به یک نشریه محلی یا نشریه‌ای با ضریب پایین‌تر بدهید.

چه نوع مقاله‌ای می‌خواهید بنویسید؟

از نظر نوع مقاله سه‌ دسته‌بندی کلی وجود دارد:

مقالات کامل یا ابتکاری: مقالات ابتکاری مهم‌ترین مقالات هستند.

لترها یا مقالات کوتاه: معمولا برای انتقال فوری و اولیه پیشرفت‌های مهم و ابتکاری منتشر می‌شوند.

مقالات مروری: پیشرفت‌های اخیر درخصوص موضوع داغ مشخصی را به صورت خلاصه‌وار عنوان می‌کنند و بر یک‌سری نکات خاص تاکید دارد که پیش از این گزارش شده‌است.

نشریه هدف را انتخاب کنید

نحوه انتخاب نشریه مناسب برای کارتان سوال رایجی است که پیش از نوشتن مقاله فارسی باید از خودتان بپرسید. همچنین مقاله بهتر است توسط یک نشریه واحد منتشر شود و آن را تنها یک بار منتشر کنید و منتظر جواب داوران باشید. بهتر است نشریه‌ای را انتخاب کنید که روی موضوع مورد نظر شما تمرکز بیشتری دارند.

به راهنمای نویسندگان که توسط نشریه عنوان شده است، دقت کنید

راهنمای نویسندگان معمولا حاوی آیین‌نامه‌های ارسال مقاله، دستورالعمل‌های ویرایش دقیق، دستمزدهای انتشار، قوانین کپی‌رایت و دستورالعمل‌های اخلاقی است. شیوه نوشتن مقاله در آن‌ها به خوبی توضیح داده شده است و به عبارتی آموزش مقاله نویسی هستند. از این راهنما برای نوشتن مقاله بهتر استفاده کنید.

ساختار مقاله را بازبینی کنید

هر نشریه ممکن است قالب خاصی برای انتشار مقاله داشته‌باشد. پس مهم است که به راهنمای نویسندگان رجوع کرده و مطمئن شوید که در صورت وجود یک قالب خاص، آن را رعایت کنید. در این بخش شاید لازم باشد تا با اصول نوشتن مقاله سئومحور نیز آشنا باشید تا بتوانید مقالات کاملی از نظر ساختاری ارائه کنید.

اصول اخلاقی نشر را برای جلوگیری از تخلفات، دوباره بررسی کنید

یکی از بدترین اتفاقاتی که ممکن است برای شما بیفتد، اتهام سرقت ادبی است. سرقت ادبی می‌تواند از نظر حرفه‌ای و حقوقی برای شما عواقب بدی داشته باشد. تخلفاتی مانند جعل و تحریف دیتاها، استفاده نامناسب از افراد و حیوانات در تحقیقات یا استفاده از ایده‌ها یا عبارت نویسندگان دیگر بدون آوردن نام آن‌ها ممکن است باعث شود که شما به نظر یک سارق ادبی بیایید و علاوه بر بعد قانونی و قضایی ماجرا، این اتفاق برای شهرت شما اصلا خوب نیست. پس قبل از انتشار مطمئن شوید که تخلفی در مقاله‌تان وجود نداشته باشد.

خب حالا وقتش  رسیده است که شیوه نوشتن مقاله فارسی را بدانید. مراحل نگارش و نوشتن مقاله فارسی همواره الگوها و استانداردهای مشخصی دارد که با سایر نوشته‌های علمی و غیرعلمی فرق می‌کند. برای برقراری ارتباطات صحیح، تسلط روی زبان انگلیسی یک امر ضروری است تا بتوان گزارشات تحقیقات انجام شده را بدون ابهام و به زبان ساده در اختیار دیگران قرار داد. در همین راستا می‌توانید از مترجم گوگل هم کمک بگیرید. مقالات علمی باید به زبان کاملا ساده، واضح و مختصر و مفید نوشته شوند تا مخاطب با هر سوابق تحصیلی و مطالعات مشابه، بتواند به راحتی با مقاله شما ارتباط براقرار کند و آن را درک کند.

بخش‌های مختلف نوشتن مقاله فارسی

با اینکه هر کدام از نشریات می‌توانند متد خاص خودشان را در نوشتن و انتشار مقالات داشته‌باشند، اما یک فرمت کلی وجود دارد که بهتر است شما هم رعایت کنید. این فرمت شامل موارد زیر است:

• عنوان مقاله
• چکیده
• مقدمه
• روش تحقیق
• نتایج
• بحث و تجزیه و تحلیل
• نتیجه‌گیری
• منابع

عنوان مقاله

هر مقاله علمی باید عنوان مناسبی داشته‌باشد که کلیت تحقیقات انجام شده و محتوای مقاله را توصیف کند. نام مقاله باید طوری باشد که در یک نگاه مخاطب را متوجه مسئله و موضوع اساسی مقاله بکند و بداند که متن مقاله دقیقا شامل کدام بخش‌ها و موضوعات اصلی می‌شود.

برای اینکه نام مناسبی برای نوشتن مقاله فارسی انتخاب کنید، می‌توانید از کلمات کلیدی خود استفاده کنید. چند کلمه کلیدی (مثلا 3 تا) را انتخاب کرده و در سایت‌های معتبر مقالات مانند Scopus  یا Sciencedirect  سرچ کنید. با این جستجو می‌توانید عناوین مقالات مرتبط را ببینید و از آن‌ها ایده بگیرید.

چکیده

چکیده یکی از مهم‌ترین بخش‌های نوشتن مقاله فارسی است که  درواقع می‌تواند شناسه کار شما باشد. پس باید ساختار درستی داشته باشد و معمولا ساختار چکیده به شکل زیر است:

در یک جمله انگیزه و بیان مسئله داشته باشید و پس از اینکه هدف‌تان را از انجام پژوهش در یک جمله بیان کنید. سپس در دو جمله، روش و رویه خود و در نهایت راهکارهایی که داشته‌اید را بیان کنید. در یک جمله آنجه که از این مقاله به دست آورده‌اید را مشخص کنید و در نهایت نتیجه‌گیری خودتان را بیان کنید. به طور کلی یک چکیده باید در محدوده 250 کلمه خلاصه شود. هر چند این عدد در ساختار پلتفرم‌های مختلف ممکن است متفاوت باشد.

بعد از بخش چکیده شما کلمات کلیدی را مشاهده می‌کنید که معمولا کلماتی که به مخاطب نشان می‌دهد که در این مقاله به چه مفاهیمی اشاره می‌شود، شامل آن‌ها است.

مقدمه

یک مقدمه خوب دو رسالت اصلی دارد. ایجاد انگیزه در مخاطب برای مطالعه ادامه مقاله و ایجاد یک دید کلی در خصوص آن‌چه که در متن مقاله عنوان شده است.

یک مقدمه خوب با یک پاراگراف جذاب شروع می‌شود. پس باید به دنبال جملاتی باشید که بتوانند مخاطب را به خودشان جذب کنند. بهتر است هسته اصلی یا حتی یک پرسش را در پاراگراف اول مطرح کنید. در این پاراگراف از نقل‌قول‌ها، کلیشه یا تعاریف استفاده نکنید.

در پاراگرف دوم بهتر است مخاطب را به سمت مبانی نظری هدایت کنید. شما در این مرحله ایده‌های کلی مقاله را با یک بیان ساده  بیان می‌کنید. همچنین می‌توانید با سوالات و پاسخ‌های کوتاه، این مهم را اجرایی کنید.

در پاراگراف سوم باید فرضیه را بیان کنید. نظریه مهم‌ترین بخش یک کار پژوهشی را تشکیل می‌دهد که باید عبارت‌هایی در خصوص آن نوشته شود. چرا که تمام پروژه قرار است در محور این جملات بچرخد. جملاتی که کارشنان بیان فرضیه است و خلاصه‌ای از ادعای اصلی تحقیق را به مخاطب القا می‌کنند.

در نوشتن مقدمه به چند نکته دقت کنید:

در استفاده از اطلاعات زمینه‌ای زیاده‌روی نکنید و از موضوع اصلی هم دور نشوید.

از ابهام و گزافه‌گویی بپرهیزید و مقدمه طولانی ننویسید.

نقشه راهی برای مخاطب بسازید تا به سادگی فرایند کار شما را بشناسد.

در خصوص اصطلاحات کلیدی مرتبط با موضوع خود توضیح دهید اما مراقب کلیشه‌گویی و تعمیم‌پذیری باشید که مقدمه شما را بی‌کیفیت خواهد کرد.

روش تحقیق

به یاد داشته‌باشید که در فرمت برخی از ژورنال‌های فارسی این بخش را با عنوان مواد و روش‌ها و در برخی از ژورنال‌های انگلیسی با نام  Materials and Methods و یا Methodology مشخص می کنند. اما در تمام ژورنال‌ها این بخش باید توضیح داده شود که از چه روش‌ها و آزمایش هایی استفاده شده است و دلیل منطقی شما برای انتخاب این روش چیست؟

این بخش بهتر است با معرفی جامعه آماری  مورد مطالعه شروع شود. سپس به طور کامل شرح داده شود که چه کسانی و با چه تعداد و با چه ویژگی‌هایی برای نمونه‌گیری انتخاب شده‌اند. شیوه تهیه مواد آزمایشی یا شیوه‌های نمونه‌گیری، نحوه اندازه‌گیری‌ها، ابزارهای مورد استفاده برای جمع‌آوری دیتاها و محاسبات انجام شده، در ادامه توضیح داده شوند.

همچنین شیوه‌ای که در آنالیز دیتاهای آماری استفاده شده است، در این بخش باید توضیح داده شود ودر آخر اگر آزمایش حیوانی یا انسانی داشته‌اید، باید در خصوص رعایت نکات انسانی و اخلاقی در آن توضیح دهید.

یافته‌ها و نتایج

یافته‌ها مهم‌ترین بخش یک مقاله هستند که بیشتر توجه داوران و محققین را به خودش جلب می‌کند که با هدف انجام یک پژوهش مشابه به مقاله شما مراجعه می‌کنند.

ساختار این بخش به شرح زیر است:

• هدف پژوهش و تحقیق فعلی را مشخص کنید.
• روش به کار برده شده در مقاله را عنوان کرده یا توسعه دهید.
• توصیف کلی را از نتایج  بیان کنید.
• از مخاطب دعوت کنید که نگاهی به نتایج داشته‌باشد.
• یک گزارش کلی از نتایج کلیدی و ویژه ارائه دهید.
• آن نتایج را با نتایج حاصل از دیگر پژوهش‌ها مقایسه کنید.
• آن نتایج را با پیش‌بینی‌هایتان از مدل مقایسه کنید.
• مشکلات موجود در نتایج را عنوان کنید.
• نتایج و استنباط‌های ممکن را بازگو کنید.

نوشتن نتیجه‌گیری

نتیجه‌گیری کلی باید موقع نوشتن مطالعه شود. در این بخش نویسنده باید بتواند نتیجه کلی تحقیق، اهمیت آن و تفسیر آن را از نتایج به خواننده متن ارائه دهد.

همچنین می‌توانید نتایج خود را در پاراگراف‌های جداگانه بیان کنید.عموما در اولین جمله از این بخش، باید کل کار را معرفی کنید و در نهایت راهکارها و هدف اصلی مقاله را بیان کنید.

نوشتن منابع

در این بخش نویسنده باید لیستی از تمام منابعی که موقع نوشتن مقاله ذکر کرده است را آماده کرده و در انتهای مقاله خود قرار دهد. استفاده از هر گونه دیتا، تصویر و نمودار و غیره بدون ذکر نام وی در بخش منابع یک نوع دزدی ادبی محسوب می‌شود و همانطور که در ابتدا گفتیم، برای وجهه شما خوب نیست.

حرف آخر

دقت کنید که فرمت نگارش منابع درون متنی و پایانی با استفاده از ژورنال انتخابی شما ممکن است متفاوت باشد. پس از همان آغاز به این نکته توجه داشته‌باشد. سعی کنید که از منابع معتبر استفاده کنید و حداقل 25 منبع جداگانه داشته‌باشید و ترجیحا از منابع جدید استفاده کنید تا اعتبار پژوهش شما بالاتر برود.

admin