در خصوص اینکه طلاق خلع و مبارات چیست لازم است بدانید که هنگامی که زن و مرد به نقطه‌ای از زندگی مشترک خود برسند که بودن در کنار یکدیگر همراه با مشقت و انزجار است، تصمیم به جدایی می‌گیرند و اقدام به طلاق می‌کنند. 
طلاق در شرایطی محقق می‌گردد که ازدواج از نوع دائم باشد و در ازدواج موقت طلاق صورت نمی‌پذیرد. طلاق شرعی دارای انواع مختلفی بوده که از جمله آن می‌توان رجعی یا بائن را نام برد. طلاق بائن نیز دارای دو نوع طلاق خلع و مبارات است. 
در طلاق از نوع بائن زوج حق رجوع در ایام عده را نخواهد داشت. طلاق خلع و مبارات با یکدیگر متفاوت بوده، بدین معنا که کراهت و بیزاری در طلاق خلع یک طرفه است و زن از مرد کراهت دارد. در این طلاق زوجه حاضر است با بخشش مال از شوهر خود جدا گردد. در صورتی که کراهت و بیزاری در طلاق مبارات دو جانبه بوده و مال مورد بذل در این طلاق امکان ندارد از مهریه بیشتر باشد.  در ادامه وکیل ته به بررسی بیشتر طلاق خلع و مبارات چیست خواهد پرداخت.

ارکان طلاق خلع

به موجب نص ماده 1146 قانون مدنی، طلاق خلع از دو رکن اصلی برخوردار است که شامل:

1. کراهت زوجه

به استناد  ماده 1146 قانون مدنی، از جمله ارکان اصلی طلاق خلع که در صورت عدم وجود آن خلع محقق نمی‌شود، کراهت زن از شوهر است و ممکن است این کراهت ذاتی یا عارضی باشد؛ ذاتی مثل آنکه زن از ظاهر یا سیرت شوهر کراهت و نفرت دارد به گونه‌ای که تحمل وی غیرممکن و سخت باشد. عارضی مثل اینکه مرد به دلیل ازدواج با زن دیگری و یا عدم پرداخت نفقه و مواردی این‌چنینی موجبات نفرت و انزجار زن را فراهم سازد.

1. فدیه

به مالی که زن بذل می‌کند اصطلاحا  فداء یا فدیه گفته می‌شود که ممکن است عین، دین یا منفعت باشد. در مورد میزان این مال، قاعده معلومی پیش بینی نشده و بستگی به توافق دو طرف دارد که در این حالت امکان دارد مهریه یا مالی به ارزش کمتر یا بیشتر از میزان مهریه باشد. علاوه بر این نفقه یا اجرت شیر دادن به فرزند در مدت مشخص می‌تواند به عنوان فدیه در نظر گرفته شود.

صیغه طلاق خلع چگونه است؟

در خصوص اینکه طلاق خلع چیست بایستی بگوییم که این طلاق دارای ایجاب و قبول  بوده که توسط زن و مرد و یا وکیل آنها بیان می‌گردد؛ بدین ترتیب که مرد بیان می‌کند: «خلعتک علی کذا» یعنی اینکه تو را با این مبلغ خلع نمودم و یا بیان می‌کند: «خالعتک علی کذا» و یا «زوجتی مختلعه علی اکذا» که به همان معنی است و زوجه در پاسخ بیان می‌کند: «قبلت» و خلع صورت می‌پذیرد؛ البته همانطور که اشاره کردیم به وکالت هم امکان جاری شدن صیغه خلع وجود دارد.

شرایط لازم برای تحقق طلاق مبارات

شرایط لازم جهت تحقق طلاق مبارات در ماده 1147 به شرح زیر بیان شده است:

کراهت زوجین از یکدیگر

در رابطه با اینکه طلاق مبارات چیست و اینکه طلاق مبارات صورت پذیرد، لازم است زوجین نسبت به یکدیگر کراهت داشته باشند و دیگر قادر به ادامه زندگی زناشویی نباشند. پس چنانچه کراهت و نفرت صرفا از سوی زوجه باشد، طلاق خلع واقع شده است. در شرایطی که مرد از زوجه خود متنفر باشد و بر همین اساس اقدام به طلاق زوجه خود نماید، طلاق صد گرفته، طلاق خلع نیست. 

پرداخت فدیه

در طلاق مبارات نیز همچون طلاق خلع فدیه پرداخت می‌گردد، لیکن فدیه پرداختی در این نوع طلاق نبایستی از میزان مهریه بیشتر باشد. دلیل این مسئله به واسطه کراهت دو طرف نسبت به یکدیگر بوده و منصفانه نیست که جهت انحلال نکاح بیشتر از آنچه مهریه قرار داده شده، زوجه بذل نماید.

صیغه طلاق مبارات چگونه است؟ 

در طلاق خلع و مبارات چیست و با توجه به اینکه طلاق مبارات در ازای بذل مال از سوی زوجه واقع می‌گردد، همچون سایر عقود دارای دو طرف بوده و به توافق دو اراده نیاز دارد. امکان دارد صیغه طلاق مبارات به عبارت مشتق از طلاق گفته شود، مثلا زوجه بگوید: مهرم را به تو می‌بخشم که تو مرا طلاق مبارات دهی، مرد در جواب وی بگوید: انت طالق علی کذا. اگر به واژه مشتق از مبارات مرد طلاق گوید، به ناچار متعاقب آن بایستی عبارت انت طالق علی کذا بیان شود. مثلا اگر مرد بگوید: بارأتک علی کذا، بایستی آن را به عبارت انت طالق علی کذا تکمیل کند، چرا که کلمات مشتق از مبارات صریح در طلاق نیستند.

عده طلاق خلع و مبارات چیست؟

هر دو نوع طلاق خلع و مبارات دارای عده هستند و این موضوع در ماده 1151 قانون مدنی، مورد حکم قرار گرفته است. به موجب ماده مذکور عده طلاق خلع و مبارات سه طهر است. البته چنانچه زوجه بنا به عللی مثل بیماری و… عادت ماهیانه نداشته باشد، به حسب ماده 1151، عده طلاق خلع و مبارات سه ماه خواهد بود. به موجب ماده 1153 قانون مدنی، مدت زمان عده طلاق خلع یا مبارات برای زنان باردار تا پایان وضع حمل آنان است.

شباهت‌های طلاق خلع و مبارات

بین طلاق خلع و مبارات چیست شباهت‌هایی وجود دارد که عبارتند از:

• هر دو زیر مجموعه طلاق بائن بوده و زوج در مدت عده نمی‌تواند رجوع کند.
• هر دو در اثر انزجار و کراهت واقع می‌گردند.
• هر دو در ازای بذل مال یا فدیه واقع می‌گردند.
• هر دو مختص عقد و نکاح دائم هستند.
• هر دو طلاق دارای عده بوده و زوجه ملزم به رعایت عده است.

تفاوت‌های طلاق خلع و مبارات

اگرچه طلاق خلع و مبارات هر دو از انواع طلاق بائن محسوب می‌شوند و در هر دو نوع طلاق برای مرد امکان رجوع در ایام عده وجود ندارد، ولی با وجود تشابهاتی که میان این دو نوع طلاق وجود دارد، از تفاوت‌هایی نیز برخوردار هستند که به شرح زیر است:

• در طلاق مبارات برعکس طلاق خلع که کراهت و انزجار یک جانبه است، کراهت و بیزاری زن و مرد از یکدیگر علت طلاق است.
• در طلاق مبارات برعکس طلاق خلع که فدیه امکان دارد بیش از مهریه در نظر گرفته شود، تنها تا میزان مهریه بوده و بیش از آن مورد قبول واقع نمی‌گردد.

نحوه رسیدگی به طلاق خلع و مبارات

در نخستین مرحله جهت اقدام به طلاق خلع یا مبارات بایستی به دادگاه خانواده دادخواست تقدیم نمود و طی آن به کراهت و نفرت اشاره شود. بعد از ارائه دادخواست، دادگاه خانواده جهت رسیدگی به آن نوبت تعیین می‌کند. این تاریخ هم در دفتر دادگاه درج می‌شود و هم به حکم قاضی به زن و شوهر ابلاغ می‌گردد. 
طبق مقررات فعلی زن و مرد  بایستی الزاما در جلسات مشاوره حضور یابند.  سپس پرونده به شورای حل اختلاف ارجاع داده شده و در صورت عدم صلح رسیدگی اصلی به طلاق و صدور رای در دادگاه خانواده است. وکیل خانواده در ادامه مبحث طلاق خلع و مبارات چیست بیان می‌دارد بعد از تقدیم دادخواست و ثبت پرونده در دادگاه خانواده، بعد از آن  به یکی از شعبات دادگاه عمومی خانواده مستقر در آن مجتمع ارجاع داده و در آنجا به ثبت می‌رسد. 
دفتردار شعبه بعد از ثبت پرونده آن را به نظر قاضی می‌رساند. دادگاه هم در وقت فوق‌العاده نسبت به رسیدگی اقدام می‌نماید. زوجین اظهارات خود را به شرح دادخواست تسلیمی اعلام می‌دارند و دادگاه ضمن اعلام ختم جلسه رسیدگی اقدام به صدور قرار ارجاع امر به داوری می‌نماید. زوجین داور خود را معرفی نموده و داوران هم مبنی بر اینکه سازش موثر نبوده، اعلام‌نظر می‌کنند. قاضی بعد از اعلام ختم دادرسی چنانچه ممکن باشد طس همان جلسه رای خود را صادر نموده و در غیر این‌ حالت از آن تاریخ به مدت یک هفته مهلت دارد تا اقدام به صدور رای مناسب نماید. 
زوجین می‌توانند در مورد میزان فدیه توافق کنند و آن را به میزان مهریه، معادل مهریه و یا کمتر یا بیشتر از آن تعیین نمایند. پس حتما در نظر بگیرید که برای اجرای صیغه طلاق مرد باید با مبلغی که زوجه در نظر دارد به وی بپردازد، رضایت داشته باشد. با پرداخت این مبلغ، صیغه طلاق جاری خواهد شد.

vakil