دیابت یک بیماری شایع است که افراد در هر سنی را تحت تاثیر قرار می‌دهد. انواع مختلفی از دیابت وجود دارد. نوع دو رایج‌ترین آنهاست. ترکیبی از استراتژی‌های درمانی می‌تواند به شما در مدیریت شرایط برای داشتن یک زندگی سالم و جلوگیری از عوارض کمک کند.

دیابت چیست؟

دیابت وضعیتی است که زمانی اتفاق می‌افتد که قند خون (گلوکز) بیش از حد بالا باشد. این حالت زمانی ایجاد می‌شود که پانکراس شما انسولین تولید نکند و یا مقدار تولید شده اصلاً کافی نباشد، یا زمانی که بدن شما به‌درستی به اثرات انسولین پاسخ نمی‌دهد. دیابت افراد را در هر سنی تحت تاثیر قرار می‌دهد. اکثر اشکال دیابت مزمن (مادام العمر) هستند و همه اشکال آن با داروها و یا تغییرات سبک زندگی قابل کنترل هستند.

گلوکز (قند) عمدتاً از کربوهیدرات‌های موجود در غذا و نوشیدنی شما می‌آید. این منبع انرژی بدن شماست. خون شما گلوکز را به همه سلول‌های بدن هدایت می‌کند تا از آن برای سوخت و انرژی استفاده کند.

گلوکز در رگ‌های خونی شما است و برای عمل کردن و کارایی خود به کمک نیاز دارد، آن کمک انسولین (هورمون) است. اگر لوزالمعده شما به اندازه کافی انسولین تولید نمی‌کند یا بدن شما به درستی از آن استفاده نمی‌کند، گلوکز در جریان خون انباشته می‌شود و باعث افزایش قند خون (هیپرگلیسمی) می‌شود.

با گذشت زمان، بالا بودن مداوم گلوکز خون می‌تواند باعث مشکلات سلامتی مانند بیماری قلبی، آسیب عصبی و مشکلات چشمی شود. اما شما می‌توانید برای مدیریت دیابت خود و حفظ سلامت قدم‌هایی بردارید.

انواع دیابت چیست؟

انواع مختلفی از دیابت وجود دارد. رایج‌ترین اشکال عبارتند از:

دیابت نوع دو: در این نوع، بدن شما انسولین کافی تولید نمی‌کند ویا سلول‌های بدن شما به انسولین مقاوم شده است. این شایع‌ترین نوع دیابت است. به طور عمده بزرگسالان را مبتلا می‌کند، اما کودکان نیز می‌توانند آن را داشته باشند.

پیش دیابت: این نوع مرحله قبل از دیابت نوع دو است. سطح گلوکز خون شما بالاتر از حد طبیعی است اما به اندازه‌ای بالا نیست که به طور رسمی دیابت نوع 2 تشخیص داده شود.

دیابت نوع یک: این نوع یک بیماری خود ایمنی است که در آن سیستم ایمنی بدن به دلایل نامشخصی به سلول‌های تولید کننده انسولین در لوزالمعده حمله کرده و آنها را از بین می‌برد. تا 10 درصد از افراد مبتلا به دیابت نوع 1 دارند. معمولاً در کودکان و بزرگسالان جوان تشخیص داده می‌شود، اما در هر سنی ممکن است ایجاد شود.

دیابت بارداری: این نوع در برخی افراد در دوران بارداری ایجاد می‌شود. دیابت بارداری معمولا بعد از بارداری از بین می‌رود. با این حال، اگر دیابت بارداری دارید، در معرض خطر بیشتری برای ابتلا به دیابت نوع دو در مراحل بعدی زندگی قرار دارید.

انواع دیگر دیابت عبارتند از:

دیابت نوع سه: این نوع دیابت زمانی اتفاق می‌افتد که پانکراس شما آسیب ببیند (غیر از آسیب خودایمنی)، که بر توانایی آن در تولید انسولین تأثیر می‌گذارد. پانکراتیت، سرطان پانکراس، فیبروز کیستیک و هموکروماتوز همگی می‌توانند منجر به آسیب پانکراس شوند که باعث دیابت می‌شود. برداشتن پانکراس (پانکراتکتومی) نیز منجر به نوع دیابت سه می‌شود.

دیابت خودایمنی نهفته در بزرگسالان (LADA): مانند دیابت نوع 1، LADA نیز از یک واکنش خود ایمنی ناشی می‌شود، اما بسیار کندتر از نوع یک ایجاد می‌شود. افراد مبتلا به LADA معمولاً بالای 30 سال سن دارند.

دیابت با شروع بلوغ در جوانان(MODY): که دیابت تک ژنی نیز نامیده می‌شود، به دلیل یک جهش ژنتیکی ارثی اتفاق می‌افتد که بر نحوه ساخت و استفاده بدن از انسولین تأثیر می‌گذارد. در حال حاضر بیش از 10 نوع مختلف MODY وجود دارد. این بیماری تا 5 درصد از افراد مبتلا به دیابت را تحت تاثیر قرار می‌دهد و معمولا در خانواده ها دیده می‌شود.

دیابت نوزادی: این نوع نادر دیابت است که در شش ماه اول زندگی رخ می‌دهد. حدود 50 درصد از نوزادان مبتلا به دیابت نوزادی دارای شکل مادام العمر به نام دیابت شیرین نوزادان دائمی هستند. برای نیمی دیگر، این عارضه در عرض چند ماه پس از شروع ناپدید می شود، اما می تواند بعداً در زندگی عود کند. به این بیماری دیابت شیرین نوزادی گذرا می گویند.

دیابت شکننده: دیابت شکننده شکلی از دیابت نوع یک است که با دوره‌های مکرر و شدید سطوح بالا و پایین قند خون مشخص می‌شود. این بی ثباتی اغلب منجر به بستری شدن در بیمارستان می‌شود. در موارد نادر، پیوند پانکراس ممکن است برای درمان دائمی دیابت شکننده لازم باشد.

دیابت چقدر شایع است؟

دیابت شایع است. تقریباً 37.3 میلیون نفر در ایالات متحده به دیابت مبتلا هستند که حدود 11٪ از جمعیت را تشکیل می‌دهد. دیابت نوع دو شایع‌ترین شکل است که 90 تا 95 درصد از کل موارد دیابت را شامل می‌شود.

حدود 537 میلیون بزرگسال در سراسر جهان به دیابت مبتلا هستند. کارشناسان پیش‌بینی می‌کنند که این تعداد تا سال 2030 به 643 میلیون و تا سال 2045 به 783 میلیون افزایش یابد.

علائم دیابت چیست؟

علائم دیابت عبارتند از:

• افزایش تشنگی (پلی دیپسی) و خشکی دهان.
• تکرر ادرار.
• خستگی.
• تاری دید.
• کاهش وزن بی دلیل.
• بی حسی یا سوزن سوزن شدن در دست یا پا.
• زخم‌ها یا بریدگی‌هایی که به کندی بهبود می‌یابند.
• عفونت‌های پوستی و یا قارچی مکرر واژن.

اگر شما یا فرزندتان این علائم را دارید، مهم است که با پزشک خود صحبت کنید.

جزئیات بیشتر در مورد علائم هر نوع دیابت عبارتند از:

دیابت نوع 1: علائم می‌تواند به سرعت ایجاد شود طی چند هفته یا چند ماه علائم ظاهر می‌شود. ممکن است علائم دیگری داشته باشید که نشانه‌های یک عارضه شدید به نام کتواسیدوز مرتبط با دیابت (DKA) است. DKA تهدید کننده زندگی است و نیاز به درمان فوری پزشکی دارد. علائم DKA شامل استفراغ، درد معده، تنفس با بوی میوه و تنفس سخت است.

دیابت نوع 2 و پیش دیابت: ممکن است اصلاً علائمی نداشته باشید یا از آنجایی که به کندی رشد می‌کنند متوجه آن نشوید. آزمایش خون معمول ممکن است قبل از تشخیص علائم، سطح قند خون بالا را نشان دهد. یکی دیگر از نشانه‌های احتمالی پیش دیابت، تیره شدن پوست در قسمت های خاصی از بدن شما است.

دیابت بارداری: شما معمولاً متوجه علائم دیابت بارداری نمی‌شوید. پزشک بین هفته‌های 24 تا 28 بارداری شما را از نظر دیابت بارداری آزمایش می‌کند.

چه چیزی باعث دیابت می شود؟

گردش بیش از حد گلوکز در جریان خون شما بدون در نظر گرفتن نوع آن باعث دیابت می‌شود. با این حال، دلیل بالا بودن سطح گلوکز خون بسته به نوع دیابت متفاوت است.

علل دیابت عبارتند از:

مقاومت به انسولین: دیابت نوع 2 عمدتاً ناشی از مقاومت به انسولین است. مقاومت به انسولین زمانی اتفاق می‌افتد که سلول‌های ماهیچه‌ها، چربی و کبد شما آنطور که باید به انسولین پاسخ نمی‌دهند. عوامل و شرایط مختلفی در درجات مختلف مقاومت به انسولین نقش دارند، از جمله چاقی، کمبود فعالیت بدنی، رژیم غذایی، عدم تعادل هورمونی، ژنتیک و برخی داروها.

بیماری خود ایمنی: دیابت نوع 1 و LADA زمانی اتفاق می‌افتد که سیستم ایمنی بدن شما به سلول‌های تولید کننده انسولین در پانکراس حمله می‌کند.

عدم تعادل هورمونی: در دوران بارداری، جفت هورمون‌هایی ترشح می‌کند که باعث مقاومت به انسولین می‌شوند. اگر لوزالمعده نتواند انسولین کافی برای غلبه بر مقاومت به انسولین تولید کند، ممکن است به دیابت بارداری مبتلا شوید. سایر بیماری‌های مرتبط با هورمون مانند آکرومگالی و سندرم کوشینگ نیز می‌توانند باعث دیابت نوع دو شوند.

آسیب پانکراس: آسیب فیزیکی به لوزالمعده ( ناشی از یک بیماری، جراحی یا جراحت ) می‌تواند بر توانایی آن در ساخت انسولین تأثیر بگذارد و در نتیجه دیابت نوع سه ایجاد شود.

جهش‌های ژنتیکی: برخی جهش‌های ژنتیکی می‌توانند باعث بروز MODY و دیابت نوزادی شوند.

استفاده طولانی مدت از برخی داروها: نیز می‌تواند منجر به دیابت نوع دو شود، از جمله داروهای HIV/AIDS و کورتیکواستروئیدها.

عوارض دیابت چیست؟

دیابت می‌تواند منجر به عوارض حاد و طولانی‌مدت شود که عمدتاً به دلیل افزایش شدید یا طولانی مدت قند خون است.

عوارض حاد دیابت

عوارض حاد دیابت که می‌تواند تهدید‌کننده زندگی باشد عبارتند از:

وضعیت هیپراسمولار هیپرگلیسمی (HHS): این عارضه عمدتاً بر افراد مبتلا به دیابت نوع دو تأثیر می‌گذارد. زمانی اتفاق می‌افتد که سطح قند خون شما برای مدت طولانی بسیار بالا باشد (بیش از 600 میلی گرم در دسی لیتر یا میلی گرم در دسی لیتر) که منجر به کم آبی شدید و گیجی می‌شود. نیاز به درمان فوری پزشکی دارد.

کتواسیدوز مرتبط با دیابت (DKA): این عارضه عمدتاً بر افراد مبتلا به دیابت نوع یک تشخیص داده نشده تأثیر می‌گذارد. زمانی اتفاق می‌افتد که بدن شما انسولین کافی نداشته باشد. اگر بدن شما انسولین نداشته باشد، نمی‌تواند از گلوکز برای انرژی استفاده کند، بنابراین به جای آن چربی‌ها را تجزیه می‌کند. این فرآیند در نهایت موادی به نام کتون را آزاد می‌کند که خون شما را اسیدی می‌کند. این باعث تنفس سخت، استفراغ و از دست دادن هوشیاری می‌شود. DKA نیاز به درمان فوری پزشکی دارد.

افت شدید قند خون (هیپوگلیسمی): هیپوگلیسمی زمانی اتفاق می‌افتد که سطح قند خون شما به زیر محدوده‌ای که برای شما سالم است کاهش یابد. هیپوگلیسمی شدید قند خون بسیار پایین است. این بیماری عمدتاً بر افراد مبتلا به دیابت که از انسولین استفاده می‌کنند تأثیر می‌گذارد. علائم عبارتند از تاری دید یا دوتایی، کلافگی، بی‌نظمی و تشنج. نیاز به درمان و مداخله پزشکی دارد.

عوارض طولانی مدت دیابت

سطح گلوکز خون که برای مدت طولانی بالا می‌ماند می‌تواند به بافت‌ها و اندام‌های بدن شما آسیب برساند. این عمدتا به دلیل آسیب به رگ‌های خونی و اعصاب شما است که از بافت‌های بدن شما حمایت می‌کنند.

شایع‌ترین نوع عارضه طولانی مدت دیابت است. آنها عبارتند از:

• بیماری عروق.
• حمله قلبی.
• سکته.
• آترواسکلروز.

سایر عوارض دیابت عبارتند از:

• آسیب عصبی (نوروپاتی)، که می‌تواند باعث بی‌حسی، گزگز و یا درد شود.
• نفروپاتی، که می‌تواند منجر به نارسایی کلیه یا نیاز به دیالیز یا پیوند شود.
• رتینوپاتی، که می‌تواند منجر به نابینایی شود.
• عفونت‌های پوستی
• قطع عضو
• اختلال عملکرد جنسی به دلیل آسیب عصبی و عروق خونی، مانند اختلال نعوظ یا خشکی واژن.
• گاستروپارزیس.
• از دست دادن شنوایی.
• مسائل مربوط به سلامت دهان، مانند بیماری لثه .

زندگی با دیابت نیز می‌تواند بر سلامت روان شما تأثیر بگذارد. افراد مبتلا به دیابت دو تا سه برابر بیشتر از افراد بدون دیابت در معرض ابتلا به افسردگی هستند.

دیابت چگونه تشخیص داده می شود؟

پزشکان دیابت را با بررسی سطح گلوکز شما در آزمایش خون تشخیص می‌دهند. سه آزمایش می‌تواند سطح گلوکز خون شما را اندازه گیری کند:

آزمایش قند خون ناشتا: برای این آزمایش، حداقل هشت ساعت قبل از آزمایش، چیزی به جز آب (ناشتا) نمی‌خورید یا نمی‌نوشید. از آنجایی که غذا می‌تواند بر قند خون تأثیر زیادی بگذارد، این آزمایش به پزشک شما اجازه می‌دهد قند خون پایه شما را ببیند.

آزمایش تصادفی قند خون: “تصادفی” به این معنی است که شما می‌توانید این آزمایش را در هر زمانی انجام دهید، صرف نظر از اینکه ناشتا هستید یا خیر.

A1c: این آزمایش که HbA1C یا آزمایش هموگلوبین گلیکوزیله نیز نامیده می‌شود، میانگین سطح گلوکز خون شما را در دو تا سه ماه گذشته نشان می‌دهد.

برای غربالگری و تشخیص دیابت بارداری، ارائه دهندگان یک آزمایش تحمل گلوکز خوراکی را سفارش می‌دهند.

نتایج آزمایش معمولاً نشان می‌دهد که شما دیابت ندارید، پیش دیابت دارید یا دیابت دارید. این مقادیر ممکن است کمی متفاوت باشد. علاوه بر این، ارائه دهندگان مراقبت های بهداشتی برای تشخیص دیابت به بیش از یک آزمایش متکی هستند.

دیابت چگونه مدیریت می‌شود؟

دیابت یک وضعیت پیچیده است، بنابراین مدیریت آن شامل چندین استراتژی است. علاوه بر این، دیابت روی همه افراد متفاوت تأثیر می‌گذارد، بنابراین برنامه‌های مدیریتی کاملاً فردی هستند.

چهار جنبه اصلی مدیریت دیابت عبارتند از:

پایش قند خون: نظارت بر قند خون (گلوکز) برای تعیین میزان عملکرد برنامه درمانی فعلی شما کلیدی است. این به شما اطلاعاتی در مورد نحوه مدیریت دیابت خود به صورت روزانه و گاهی اوقات حتی ساعتی می‌دهد. می‌توانید سطح قند خود را با بررسی‌های مکرر با دستگاه های تست قند کنترل کنید. پزشک‌تان بهترین محدوده قند خون را برای شما تعیین می‌کند.

داروهای خوراکی دیابت: داروهای خوراکی دیابت (که از طریق خوراکی مصرف می‌شوند) به مدیریت سطح قند خون در افرادی که دیابت دارند اما هنوز مقداری انسولین تولید می‌کنند (عمدتاً افراد مبتلا به دیابت نوع 2 و پیش دیابت) کمک می‌کنند. افراد مبتلا به دیابت بارداری ممکن است به داروهای خوراکی نیز نیاز داشته باشند. چندین نوع مختلف وجود دارد. متفورمین رایج‌ترین آنها است.

انسولین: افراد مبتلا به دیابت نوع یک برای زندگی و مدیریت دیابت نیاز به تزریق انسولین مصنوعی دارند. برخی از افراد مبتلا به دیابت نوع دو نیز به انسولین نیاز دارند. انواع مختلفی از انسولین مصنوعی وجود دارد. هر کدام با سرعت‌های متفاوتی شروع به کار می‌کنند و برای مدت زمان متفاوتی در بدن شما باقی می‌مانند. چهار راه اصلی که می‌توانید انسولین مصرف کنید شامل انسولین تزریقی با سرنگ (شات)، قلم انسولین، پمپ انسولین و انسولین استنشاقی سریع الاثر است.

رژیم غذایی: برنامه‌ریزی وعده‌های غذایی و انتخاب یک رژیم غذایی سالم برای شما از مهمترین و کلیدی‌ترین کارها برای مدیریت دیابت است، زیرا غذا تاثیر زیادی بر قند خون دارد. اگر انسولین مصرف می‌کنید، شمارش کربوهیدرات‌ها در غذاها و نوشیدنی‌هایی که مصرف می‌کنید بخش بزرگی از این مدیریت و کنترل است. مقدار کربوهیدراتی که می‌خورید تعیین کننده میزان انسولین مورد نیاز شما در وعده‌های غذایی است. عادات غذایی سالم همچنین می‌تواند به شما در مدیریت وزن و کاهش خطر بیماری قلبی کمک کند.

ورزش: فعالیت بدنی حساسیت به انسولین را افزایش می‌دهد (و به کاهش مقاومت به انسولین کمک می‌کند)، بنابراین ورزش منظم بخش مهمی از مدیریت برای همه افراد مبتلا به دیابت است.

چگونه می توانم از دیابت جلوگیری کنم؟

شما نمی‌توانید از اشکال خود ایمنی و ژنتیکی دیابت جلوگیری کنید. اما اقداماتی وجود دارد که می‌توانید برای کاهش خطر ابتلا به پیش دیابت، دیابت نوع دو و دیابت بارداری انجام دهید، از جمله:

• از یک رژیم غذایی سالم استفاده کنید.
• فعالیت بدنی داشته باشید. حداقل پنج روز در هفته 30 دقیقه در روز ورزش کنید.
• برای رسیدن به وزنی که برای شما سالم است تلاش کنید.
• استرس خود را مدیریت کنید.
• مصرف الکل را محدود کنید.
• خواب کافی داشته باشید (معمولاً 7 تا 9 ساعت) و به دنبال درمان اختلالات خواب باشید.
• ترک سیگار.
• داروهایی را که پزشک تجویز می‌کند برای مدیریت عوامل خطر موجود برای بیماری قلبی مصرف کنید.

مهم است که توجه داشته باشید که برخی از عوامل خطر دیابت وجود دارد که نمی‌توانید آنها را تغییر دهید، مانند ژنتیک و سابقه خانوادگی، سن و نژاد. بدانید که دیابت نوع دو یک وضعیت پیچیده است که عوامل موثر بسیاری را در بر می‌گیرد.

چه زمانی باید به پزشک خود مراجعه کنم؟

اگر دیابت برای شما تشخیص داده نشده است، در صورت داشتن علائم دیابت، مانند افزایش تشنگی و تکرر ادرار، باید به پزشک مراجعه کنید.

اگر دیابت دارید، باید به طور منظم به پزشک مراجعه کنید که به شما در مدیریت دیابت کمک می‌کند (مانند یک متخصص غدد).

تشخیص دیابت یک رویداد تغییر دهنده زندگی است، اما به این معنی نیست که نمی‌توانید زندگی شاد و سالمی داشته باشید. مدیریت دیابت مستلزم مراقبت و پشتکار مداوم است. در حالی که در ابتدا احتمالاً بسیار طاقت فرسا خواهد بود، با گذشت زمان درک بهتری از مدیریت شرایط و هماهنگی با بدن خود خواهید داشت.

حتماً به طور منظم به پزشک خود مراجعه کنید. مدیریت دیابت مستلزم یک تلاش گروهی است. شما می‌خواهید متخصصان پزشکی، دوستان و خانواده در کنار شما باشند. اگر به کمک نیاز دارید از تماس با آنها نترسید.

admin