اگر کسی از شما بپرسد که اولین نفری که بر روی ماه قدم گذاشت چه کسی بود؟ شما فقط نیل آرمسترانگ را به یاد می‌آورید با این‌که بعد از نیل، افراد بسیاری بر روی ماه قدم گذاشته‌اند. اولین‌ها همیشه به یاد می‌مانند. اما برای اولین بودن در هر زمینه‌ای باید سختی‌های بسیاری را تحمل کرد.

این موضوع در مورد رپ در ایران نیز صدق می‌کند. در کشوری که همیشه موسیقی‌های محلی، سنتی و ریتمیک پخش و گوش داده می‌شد، نوشتن و خواندن یک سبک جدید بسیار کار سختی بود که اعضای نسل یک رپ‌ فارس، با وجود تمام سختی‌ها، به خوبی از عهده انجام آن برآمدند.

اولین آهنگ رپ

بهتر است بدانید که سبک موسیقی رپ به دست مردم سیاه‌پوست آمریکا ابداع شد. اولین موسیقی رپ توسط گروه Sugargill Gnag به نام Rapper’s delight تولید و پخش شد. کلمه هیپ هاپ اولین بار در این آهنگ استفاده شد. اما هدف اصلی این سبک نوظهور چه بود؟

مردم سیاه پوست آمریکا که همیشه مورد ظلم و ستیز افراد سفید پوست سرمایه‌دار قرار می‌گرفتند، از این سبک برای بیان اعتراضات خود استفاده می‌کردند. خیلی زود این سبک در آمریکا و سراسر جهان پخش شد و خواننده‌های بسیاری وارد این عرصه شدند.

رپ در ایران

رپ فارسی در ایران از اواخر دهه 70 شروع شد. همیشه این سبک از موسیقی در ایران غیرمجاز بوده است. در ادامه به موضوع غیرمجاز بودن هم می‌پردازیم. به دلیل نبود بستر مناسب، به جز گفته‌های رپرها، اطلاعات زیادی از آن زمان در دست نیست. حال بیایید همان اطلاعات کم را مورد بررسی قرار بدهیم.

در آن زمان ضبط موسیقی رپ توسط رپرها با دستگاه ضبط صوت انجام می‌شد. بله درست خواندید، با دستگاه ضبط صوت! رپرها آهنگ‌های خود را بر روی سی دی رایت می‌کردند و به صورت دستی به طرفدارانشان می‌رساندند. اگر طرفدار رپ هستید، خوشحال باشید که در آن زمان زندگی نمی‌کردید.

کیفیت بسیار پایین ضرب‌آهنگ یا همان بیت بسیار ضعیف بود و وکال آرتیست یا همان صدای ضبط شده آرتیست بسیار بی‌کیفیت بود. اما به دلیل نو بودن این سبک افراد زیادی این کارها را دنبال می‌کردند.

اولین ضبط در استودیو

شاید برایتان جالب باشد که بدانید سامان ویلسون اولین رپری بود که در محیط استودیو یک آهنگ را ضبط و پخش کرد. بعد از این کار سامان ویلسون، رپرها به این باور رسیدند که می‌توانند در استودیو کار کنند.

مشکلات نسل یک رپ فارس

به دلیل نو بودن این سبک از موسیقی، هیچ کلاسی برای یادگیری این سبک وجود نداشت و تقریبا تمام رپرها از سبک‌های خارجی کپی می‌کردند. این کپی کردن فقط به سبک خواندن محدود نمی‌شد، بلکه رپرها حتی اسم خود را نیز از روی رپرهای خارجی انتخاب می‌کردند.

سروش هیچکس در اوایل با نام no one مشغول به فعالیت بود و محتوای آهنگ‌هایش کاملا ترجمه آهنگ‌های توپاک بود. رضا پیشرو خود را 3pac نامید که کپی از اسم 2pac بود. علی قاف خود را علی g معرفی کرد. البته بعد از مدت کوتاهی این القاب را از روی خود برداشتند و از نام خودشان استفاده کردند. گروه زدبازی در این عرصه پیشتاز بودند و روی بیت رپرهای آمریکایی آهنگ می‌خواندند.

دستگیری رپرها به جای دست‌گیری از رپرها

اما مشکلات نسل یک فقط استودیو، کلاس و امکانات نبود. مسوولان ایران از ابتدا با این سبک مشکل داشتند. این مشکل کمی جدی‌تر از بقیه مسائل بود زیرا رپرها متهم به فحشا، تحریک به مصرف مواد مخدر و شیطان‌پرستی می‌شدند و در نتیجه دستگیر می‌شدند.

 معروف‌ترین جریانات دستگیری مربوط به سروش هیچکس است که رکورددار دستگیر شدن توسط مقامات دولتی است. بعد از او سامان ویلسون است که به خاطر آهنگ‌هایش تهدید به حبس ابد شده بود. به سامان گفته بودند که یا باید از این سبک دست بکشد یا به زندان برود که سامان گزینه اول را انتخاب کرد و به اجبار چند سالی از رپ دور شد.

بهرام در سن 18 یا 19 سالگی ترکی را منتشر کرد که در آن به انتقاد مستقیم از رییس جمهور وقت پرداخته بود. بعد از انتشار این آهنگ، بهرام را به زندان اوین بردند. او بعد از آزادی از کار خود ابراز پشیمانی نکرد و گفت اشتباه کردم که در شروع آهنگ به رییس جمهور سلام کردم (منظور او این بود که او حتی لایق سلام دادن هم نبود).

حصین و دیگر اعضای رپ فارس هم چند باری طعم بازداشت شدن را چشیدن تا تمامی اعضای نسل یک سابقه‌دار شوند.

اولین تشکل رپ فارسی

بحث‌های زیادی پیرامون اولین تشکل رپ فارسی است. خیلی‌ها معتقدند که صامت قدیمی‌ترین گروه نسل یک است. در آن گروه تمامی افرادی که در تهران و اطراف آن زندگی ‌می‌کردند و در عرصه رپ هم فعال بودند، حضور داشتند.

گروه زد بازی که مخفف شده زاخار بازی است هم در همان اوایل تشکیل شد. این گروه برخلاف گروه صامت هنوز هم پابرجاست و به جرات می‌توان گفت که یکی از بهترین و موفق‌ترین ها هستند.

اولین آلبوم رپ فارس

اولین آلبوم، نه ترک، رپ فارسی متعلق به سروش هیچکس با تنظیم مهدیار آقاجانی است. مهدیار در زمان تولید بیت‌های این آلبوم فقط و فقط 18 سال داشته. این البوم برخلاف قدمتی که دارد، هنوزهم به عنوان یکی از بهترین آثار رپ فارسی نامیده می‌شود.

معروف‌ترین ترک این آلبوم آهنگ “اختلاف” است که کم‌تر کسی پیدا می‌شود که آن را نشنیده باشد.

محل فعلی رپرهای نسل یک

از بین تمام رپرهای نسل یک، یاس، ام جی، سامان ویلسون و مهراد هیدن در ایران زندگی می‌کنند و بقیه آن‌ها به دلیل مشکلات ورود و خروج به کشور در سایر کشورها زندگی می‌کنند. دلیل اکثر این دوری‌ها، مشکلات سیاسی بوده و هست.

اختلاف رپرها باهم

اکثرا تمام آرتیست‌های نسل یک در ابتدا با هم همکاری داشته‌اند و بعد از مدتی باهم به مشکل برخورده‌اند. اگر بخواهیم از قدیمی‌ترین این دعواها یا به اصطلاح”بیف‌ها” را نام ببریم، می‌توانیم به مشکلات بین حصین و هیچکس اشاره کنیم. این دو رپر فقط یک بار با هم همکاری داشته‌اند.

شعار سروش هیچکس 021 بود. 021 پیش‌شماره تلفن تهران است. حصین هم در اعتراض به این شعار، سعی کرد 051 که پیش‌شماره مشهد بود را در آهنگ‌های خود استفاده کند. البته در یک آهنگ حصین به تمسخر می‌گوید که “ببین عباس، تیکه ننداز.” عباس از اول اسم اعضای ملتفت گرفته شده است. از این موارد زیاد وجود دارد.

دیگر اختلاف، بین سروش هیچکس و اعضای زدبازی است. آن‌ها بعد از چند همکاری باهم به مشکل خوردند که دعوای آن‌ها تا به همین امروز ادامه داشته و دارد.

رضا پیشرو هم با اعضای زدبازی مشکلات زیادی داشته و دارد. معمولا رپرها فقط با موزیک با یکدیگر می‌جنگند اما دعوای بین پیشرو و زد بازی از معدود بیف‌هایی است که به درگیری فیزیکی نیز ختم شده است.

تتلو هم با پیشرو و هیچکس مشکل دارد و در راستای این مشکلات چند ترک هم ضبط و پخش کرده است.

ناگفته نماند که این دعواها فقط به این اشخاص محدود نمی‌شود و اعضای گروه‌های آرتیست‌ها نیز درگیر این موضوع شده‌اند که در این بحث نمی‌گنجد.

جمع بندی

بعد از تمام این اتفاقات تلخ و شیرین، رپ فارسی پیشرفت خود را پیش گرفت. نکته‌ای که به نظرم لازم است که بیان شود، گروه‌های راک و متال در ایران هستند که هنوز خیلی شناخته نشده‌اند ولی به زودی مانند دیگر سبک‌ها در ایران شناخته خواهند شد.

حسن اسدی

من حسنم، 20 سالمه و دانشجوی جامعه شناسی هستم(البته فعلاً، شاید تا یکی دوماه دیگه اخراج بشم.) نکته دیگه ای هم نیست دیگه، خدافظ.