در مقاله‌ی قبلی، درباره‌ی اثرات مفید بازی‌های ویدیویی برای کودکان و بزرگسالان صحبت شد. در این مقاله می‌خواهیم بیشتر درباره تاثیرات منفی بازی‌های ویدیویی بر کودکان صحبت کنیم.

محققان بسیاری تلاش کرده‌اند تا تاثیر بازی‌های ویدیویی را بر رشد فکری و جسمی کودکان پیدا کنند. بازی‌های بسیار متنوعی برای کودکان وجود دارد که برخی برای پیشرفت ذهنی بچه‌ها بسیار مناسب است؛ البته هر بازی ویدیویی نیز مناسب کودکان نیست.

1- مشکلات مربوط به سلامت کودکان

انجام طولانی بازی‌های ویدیویی به جای انجام ورزش‌ها و تحرکات فیزیکی، می‌تواند بر سلامتی فیزیکی کودکان بسیار مضر و خطرناک باشد. همچنین بازی‌های ویدیویی می‌تواند تاثیر مخربی بر رشد شناختی کودکان داشته باشد اگر همین بازی‌ها باعث شوند که کودکان وارد محیط اجتماعی مربوط به خودشان نشوند و با همسن و سالان خودشان تعامل اجتماعی نداشته باشند.

نشستن مداوم در یک جا و انجام بازی‌های ویدیویی بصورت مکرر و طولانی، تاثیرات منفی متفاوتی بر سلامت جسمی کودکان دارد:

• افزایش وزن کودکان و در نتیجه افزایش احتمال چاقی
• ضعیف شدن عضلات و مفاصل بدن کودکان
• بی‌حس شدن مقطعی انگشتان دست به دلیل استفاده‌ی طولانی مدت از کنترلرهای بازی
• کاهش قدرت بینایی

2- مشکلات تحصیلی

سرگرمی و تفریحی که بازی‌های ویدیویی برای کودکان به ارمغان می‌آورد کاملا با یک روز عادی کودکان در مدرسه در تضاد است. همین سرگرمی می‌تواند موجب شود تا کودکان انجام این بازی‌ها را بر هر کار دیگری ترجیح دهند و در نتیجه، باعث می‌شود تا به مسائل درسی بی‌توجهی کنند.

حتی خارج از مدرسه و محیط درسی، ممکن است کودکان بازی‌های کامپیوتری را بر انجام تکالیف درسی و یا مطالعه برای آزمون‌های کلاسی ترجیح دهند. همین امر می‌تواند منجر به عملکرد ضعیف درسی و تاثیر منفی بر هوش هیجانی کودکان شود.

3- مواجه با ارزش‌ها و هنجارهای اشتباه

بسیاری از بازی‌های ویدیویی موجود در بازار شامل مکالمات و یا صحنه‌های بسیار خشن، جنسی، نژادپرستی، ضد عقاید دینی و … هستند که کودکان نمی‌توانند درک صحیحی از این موارد داشته باشند. ممکن است کودکان این تصویرسازی‌ها از موارد گفته شده در بازی‌ها را همچون نمودهای واقعی در زندگی روزمره بپندارند و تلاش کنند تا در دنیای واقعی، همین رفتارها را تقلید کنند.

قدرت شناختی ذهنی کودکان همچنان درحال رشد است و آن‌ها قادر به تشخیص موارد خوب و بد نیستند؛ تا اینکه وارد محیط اجتماعی در دنیای واقعی شوند.

4- منزوی شدن کودکان و دوری از حضور در اجتماع

علی رغم وجود بازی‌های گروهی آنلاین، بیشتر کودکان سرگرم بازی کردن در اتاقشان پای دستگاه بازی هستند. این امر به شدت کودکان را در برخوردهای اجتماعی بیرون از خانه محدود می‌کند. و ممکن است باعث شود تا کودکان بیشتر تعاملات مجازی با افراد را ترجیح دهند.

چنین کودکانی به هنگام حضور در جمع‌های گوناگون، قادر به شروع مکالمه با افراد نیستند و در نتیجه منزوی و کلافه می‌شوند. همچنین احتمال افزایش اختلال سازگاری با افراد و محیط، افسردگی و استرس در محیط کاری و زندگی شخصی‌شان در آینده زیاد می‌شود.

5- رفتار خشونت آمیز در کودکان

محتوای خشونت آمیز بازی‌های ویدیویی و احساس رضایتمندی سریعی که این بازی‌ها برای کودکان ایجاد می‌کند، باعث می‌شود کودکان بی‌صبر و خشن شوند.

وقتی که کودکان اوضاعشان را بر وفق مراد نبینند و یا هرگونه محدودیتی از طرف والدین، مدرسه، جامعه و … برایشان ایجاد شود، ممکن است رفتار هیجانی و خشونت آمیزی از خود نشان دهند که منجر به دردسرهای اجتماعی متفاوتی می‌شود.

6- اعتیاد کودکان به بازی‌های ویدیویی

در سال 2018 سازمان بهداشت جهانی عنوان “اختلالات مربوط به بازی‌های ویدیویی” را در کتاب مرجع پزشکی خود به نام “دسته بندی بین المللی بیماری‌ها” اضافه کرد.

این بازی‌ها به راحتی می‌توانند کودکان و حتی بزرگسالان را نیز معتاد کنند.

اعتیاد به بازی‌های ویدیویی در کودکان چندین نشانه دارد:

• انکار عادت مفرط و یا اعتیاد به بازی‌های ویدیویی توسط خود کودک
• افزایش هزینه‌های مربوط به بازی‌های ویدیویی مثل خرید تجهیزات بیشتر جهت ارتقای سطح کاراکترهای بازی و یا خرید موارد مربوط به جلوه‌های زیباسازی محیط بازی
• بی علاقه شدن کودک به جنبه‌های دیگر زندگی، ملاقات خویشاوندان و دوستان
• مشغول شدن به بازی به صورت کنترل نشده و طولانی

جمع بندی

همانطور که گفته شد، این بازی‌ها می‌تواند اثرات سویی بر سلامت جسمی و روحی کودکان داشته باشد. اثرات جسمی این بازی‌ها بر کودکان ممکن است مقطعی باشد و پس از مدت کوتاهی از بین برود. اما اثرات روحی اگر درمان نشود، باعث ایجاد مشکلات آتی در زندگی روزمره کودکان می‌شود.

اما به دلتان نگرانی راه ندهید! شما به عنوان والدین می‌توانید کودکانتان را در این باره طوری کنترل نمایید که سلامت کودکانتان در عین لذتشان از بازی‌های ویدیویی تضمین شود.

عرفان حیدری

من عرفان حیدری متولد تیرماه 1375 ساکن تهران هستم. به عنوان کارشناس مترجم زبان، سعی می‌کنم در اوقات فراغت مقالات جالبی رو براتون ترجمه کنم.
گاهی هم به عنوان گیمر بازی می‌کنم.